Aaron Klug (1926-2018)

De Engelse scheikundige en biochemicus Aaron Klug (1926-2018) is van Litouwse afkomst. Hij ontving de Nobelprijs voor de Scheikunde in 1982 voor de ontwikkeling van kristallografische elektronenmicroscopie en de verklaring van de structuur van biologisch belangrijke kernzuur- en eiwitcomplexen. Op tweejarige leeftijd verhuisde hij met zijn ouders naar Zuid-Afrika. Na les op de Durban High School studeerde hij wetenschap aan de Universiteit van de Witwatersrand in Johannesburg (diploma in 1941) en kristallografie aan de Universiteit van Kaapstad (mastergraad in 1947).

Aaron Klug ontving de Nobelprijs voor de Scheikunde in 1982.

Vervolgens ging hij naar Engeland waar hij in 1953 promoveerde aan Trinity College in Cambridge. Eind 1953 ging hij naar het Birkbeck College van de Universiteit van Londen, waar hij samenwerkte met Rosalind Franklin in John Desmond Bernals laboratorium. Van 1958 tot 1962 was hij betrokken bij de activiteiten van de Virus Structure Research Group. In 1962 stapte hij over naar het nieuw opgerichte MRC Laboratorium van Moleculaire Biologie in Cambridge. Klug toonde aan dat contrastarme beelden van biologische objecten vaak grote hoeveelheden informatie over de structuur ervan bevatten die toegankelijk kan worden gemaakt door wiskundige bewerking van die beelden.

In de daaropvolgende jaren gebruikte Aaron Klug methodes van röntgendiffractie, microscopie en structurele modellering voor de ontwikkeling van kristallografische elektronenmicroscopie. Met behulp van de elektronenmicroscoop en een computer slaagde hij erin om driedimensionale beelden te construeren van macromoleculaire complexen. Hierbij zijn door opeenvolging van tweedimensionale afbeeldingen van kristallen genomen vanuit verschillende hoeken, gecombineerd tot een driedimensionale afbeelding.

Zijn techniek vormde de basis van computertomografie, met de CT-scanner als praktische toepassing ervan. Met zijn methode kon (in 1975) de structuur opgehelderd worden van onder andere chromatine, het complex van DNA en eiwitten zoals die in het chromosoom voorkomen. Een ander werk van Klug betrof de opheldering van tRNA en van verschillende virussen zoals die van het wrattenvirus. Hij werd onderscheiden met meerdere prijzen en eerbetoon, waaronder de Heinekenprijs voor de Geneeskunde (1979) en de Copley Medal (1985). In 1988 werd hij door koningin Elizabeth geridderd en in 1995 verkreeg hij de Order of Merit.