Beelden vormen grenzen in een visuele omgeving

In de wetenschappelijke serie “Bildwelten des Wissens” verscheen onlangs deel 6.2 als kunsthistorisch jaarboek met het thema “Grensbeelden”.

Grenzbilder

Dit thema leidt de lezer meteen al tot de mening dat het in dit boek gaat over politieke aspecten van visuele voorstellingen van gebiedsgrenzen. Voor een deel is dat ook zo. Maar al snel wordt dit uitdagende onderwerp van vele kanten bekeken door vooraanstaande auteurs en natuurwetenschappers. Meerdere beelden en beeldvormen zijn inmiddels tot iconen verheven en hebben een vaste plaats verworven in onze beeldcultuur. Grenzen dienen meestal als afbakening en kunnen gewenst of ongewenst overschreden worden. Ze krijgen in delen van de wereld een symbolisch karakter en worden tussen sommige staten gevormd tot een ondoordringbaar elektronisch en ijzerengordijn. Er kunnen in onze denk- en spreektaal grenzen getrokken worden en onze huid fungeert als de lichaamsgrens. Duidelijk is dat het onderwerp “Grens” een grote veelzijdige bron van inspiratie is. In het boek gaan de auteurs in op interessante aspecten. Amerika was halverwege de 19e eeuw nog een dun bevolkt werelddeel. In een artikel wordt deze leegte beschreven en aan de hand van foto’s getoond en was de natuur in Amerika nog maagdelijk. De ontwikkeling van de fotografie liep in die tijd parallel aan die van de ontwikkeling van de westkust van Amerika. De strijd om erkenning van de grenzen van de net verworven grondstukken bracht heel veel spanningen. Alles werd nauwgezet op de foto gezet en voor het gerecht gebracht. Fotografie werd een bewijsmiddel. Hoe de stadsgrenzen tot stand kwamen in de stad Florence (I) wordt beschreven in “Die florentinische Terra nuova”. Andere artikelen grijpen terug op de bevindingen van Plato en Aristoteles of geven beelden van de grensoverschrijdende vluchteling uit vele Afrikaanse landen naar Europa. Ook grenzen in de biologie van de natuur en de mens zijn verkend en beschreven. Martin Kemp neemt de lezer mee op zijn geïllustreerde verkenning naar een man met een gezicht dat lijkt op dat van een leeuwenkop in zijn artikel “The Leonine Man”. Voor liefhebbers van de culture en historische aspecten van beeldvormen en iconen een interessant en leerzaam boek.

ISBN 978-3-05-004530-6, “Grenzbilder”, Angela Fischel, Akademie Verlag, 2008, 120 pagina’s.