Bewegende lichtsculpturen van Otto Piene spelen met licht

Het LWL - Museum voor Kunst en Kultuur in Münster toont tot en met 20 september 2015 de expositie “Otto Piene - Licht”. Zeventig werken van de kunstenaar worden op een oppervlakte van bijna 1000 m² in het nieuwe museum gepresenteerd. Met deze expositie krijgt voor het eerst het werk van Otto Piene in een omvangrijke vorm een speciale focus op zijn lichtkunst. Otto Piene (1928-2014), medeoprichter van de kunstenaarsgroep ZERO, is één van de grote pioniers van de internationale lichtkunst van de 20e eeuw.

Otto Piene - Licht

Met het LWL - Museum bestond er al een lange relatie. Daarom moest het er toch maar van komen een retrospectief te organiseren met kunst rondom het thema Licht. De lichtobjecten, schilderijen, grafische kunst, ontwerptekeningen en videofilms, die in de expositie te zien zijn, tonen hoe de kunstenaar gefascineerd was van het niet grijpbare medium licht was. En dat juist in dit jaar, het internationaal jaar van het licht 2015. De kunstenaar was op de hoogte van de voorbereidingen voor deze expositie, maar heeft de werkzaamheden niet kunnen uitvoeren.

Voor zijn baanbrekende werk en zijn bijzondere kunstprestaties op het gebied van lichtkunst ontving Otto Piene nog in 2014 de eerste Duitse Lichtkunstprijs, uitgereikt in het Kunstmuseum Celle. Otto Piene overleed in juli 2014 in Berlijn. Zijn vrouw Elizabeth Goldring Piene heeft meegewerkt om er een geweldig mooie expositie van te maken. Extra aandacht is er voor twee eigen kunstwerken in de museumcollectie zijnde de lichtwand Silberne Frequenz alsmede het lichtobject Geschiedenis van het vuur.

De 70 kunstwerken geven een overzicht van de veelzijdige mogelijkheden van het spel met lichtontwerpen en -experiment in het oeuvre van Pienes werk. De werken staan opgesteld of hangen aan de wanden in zes zalen. Per zaal is telkens een vorm van de verwerking van licht geëxposeerd. De ruimte Vibratie en Beweging toont een aantal vroegere experimenten met licht en projecties van lichtpatronen door gebruik van vlakke of gebogen geperforeerde metalen platen met geometrisch of willekeurig gemaakte gaatjespatronen.

Otto Piene in het LWL - Museum voor Kunst en Kultuur, 2013; foto: LWL/Hanna Neander.

Zo ontstaat een dynamisch rasterpatroon op de vloer, de muren en op het plafond van de ruimte en meestal ook op de toeschouwers. Zo is Otto Piene ook bekend geworden en nam hij dit ontwerpconcept weer op in de laatste jaren van zijn carrière als kunstenaar. In de tweede ruimte toont het museum de relatie tussen licht en kleur en zijn wazige beeldvoorstellingen en zijn vuurgouaches. Deze kunstvormen koos de kunstenaar in al zijn perioden van zijn leven. Via een ruimte met zijn interactieve lichtspel komt de bezoeker in de ruimte Kosmos en Straling waarin zijn grotere lichtobjecten en -sculpturen staan opgesteld.

Ook maken we weer kennis met de Black Star, een installatie met laserlicht, die sinds langere tijd weer wordt getoond in een expositie. In de laatste ruimte hebben de bedenkers van de expositie gezorgd voor monitoren met historische film- en foto-opnamen en ontwerpschetsen van zijn talrijke projecten in binnen- en buitenruimten. Bij deze expositie is een uitgebreid educatief les- en workshopprogramma voor scholieren ontwikkeld en kunnen bezoekers en thuisblijvers een mooie catalogus aanschaffen. De publicatie bevat een schat aan afbeeldingen van zijn lichtprojecten en neemt bezoekers mee op een geïllustreerde rondgang door de expositie en door het actieve leven als inspirator en lichtkunstenaar.

ISBN 978-3-7356-0147-6, “Otto Piene - Licht”, Hermann Arnhold en Marijke Lukowicz, Kerber Verlag, 2015, 248 pagina’s.

LWL - Museum für Kunst und Kultur, Domplatz 10, D-48143 Münster, www.lwl-museum-kunst-kultur.de.