Bij bedrijfsopleiding speelt visuele waarneming een rol

Succesvolle en duurzame opleidingen in ondernemingen vragen om professionele kennis over het leren en de relaties tussen mensen en teams. Algemeen bekend mag worden verondersteld dat mensen in principe denken en handelen op basis van hun subjectieve waarnemingen, die vanuit persoonlijke opleidingen en ervaringen zijn gevormd.

Betriebliche Bildung

Bij veel taken en beslissingen is de visuele waarneming een belangrijk onderdeel van het werk- en denkproces. Een verkeerde interpretatie van de situatie kan funest zijn voor gewenste eindresultaten. De auteur van dit specifieke leerboek bespreekt zijn leer- en instructiemodel dat is gebaseerd op simulatie van het nabeeldfenomeen (optische illusie) en toont een samenhang tussen fouten maken, leren en de waarneming aan. Hij gaat in zijn inleiding specifiek in op het verschijnsel illusies in onze waarneming. Er is een theorieblok over licht en kleur. Met onderwerpen als: “Operationele kennis van het leren”, “Modellering van subjectieve waarneming”, “Bedrijfsgerichte opleidingen - Theorie en praktijk” en “Ethiek en Opleiding” is de inhoud van dit leer- en referentieboek uitstekend geschikt voor personeelsfunctionarissen, organisatiedeskundigen, psychologen, studenten en docenten binnen bedrijfskundige opleidingen en voor elke belangstellende voor de invloed van visuele waarneming op ons dagelijks functioneren en het ontstaan van miscommunicaties en productieverlies door optredende visuele misleidingen.

De auteur geeft in zijn uitgebreide inleiding een compact beeld van zijn aanpak van het onderwerp en de leerdoelen door de inhoud van elk specifieke gedeelte op een interessante wijze samen te vatten. Als start koos hij voor het bespreken van enkele praktijkvoorbeelden van situaties waarbij vooral de visuele waarneming een hoofdrol speelde. Hij toont de samenhang tussen fouten, leren en waarnemen aan, waarbij optische illusies de oorzaak kunnen zijn van menselijke fouten. Tussen visuele waarneming en het eindresultaat van de verwerking van de visuele signalen kan regelmatig een discrepantie optreden. De auteur bespreekt de fascinerende samenhang tussen het objectieve beeld (input) en de subjectieve waarneming (output). Uitgebreid gaat hij in de inleiding in op de magische fascinatie van optische illusies. Bij zijn beschrijving gaat de auteur uit van de hypothese dat optische illusies “menselijke systeemfouten” zijn. Voor psychologen, neurologen en vele andere wetenschappers en onderzoekers is het onderzoek naar het ontstaan van dit merkwaardige visuele verschijnsel elke dag weer een uitdagende activiteit.

Bij een eerste kennismaking met optische illusies is al snel vast te stellen dat visuele waarneming de realiteit niet correct weergeeft. Daarmee komt de subjectieve waarneming niet geheel overeen met de werkelijkheid en leidt steeds vaker tot irritaties. In de techniek wordt een fout als afwijking ten opzichte van een verwachtingspatroon of referentie gedefinieerd. Als een vergelijking met deze technische definitie zit onze waarneming vol met verrassingen en is er nog geen passend referentiemodel beschikbaar. In de praktijk kunnen foute handelingen ingezet worden ten gevolge van subjectieve waarnemingen en kunnen daardoor gevaarlijke situaties ontstaan. Ter verklaring van het begrip optische illusies bespreekt de auteur enkele bekende illusies, zoals de Thatcher-illusie, de Lingelbach-illusie, de Janos-Geier-illusie en de Poggendorff-illusie.

ISBN 978-3-642-41782-5, “Betriebliche Bildung”, Hanspeter Zehnder, Springer Gabler Verlag, 2013, 182 pagina’s.