Blindheid door de eeuwen heen

Bij een ruime beschouwing van de kunstgeschiedenis van het onderwerp visuele waarneming behoort voor de volledigheid ervan zeker een beeld van de kennis over de geschiedenis van blindheid. Meerdere beschouwingen over blindheid komen in de meeste gevallen voort uit het medium van zichtbare beelden. Complete beschrijvingen en met een moderne aanpak zijn in de afgelopen eeuw niet meer beschikbaar gekomen. Een uiterst boeiende periode in de ontwikkeling van de kunst in de waarnemingstheorie vond plaats in de 17e eeuw.

Blinde Seher

In deze gouden eeuw ontstonden er zeer veel grafische prenten, sculpturen en zijn er met name juist in de Nederlandse schilderkunst veel blinden geschilderd. Ook in de wetenschappelijke verhandelingen wordt er in die tijd veel aandacht besteed aan het verschijnsel van de blindheid. Het Duitstalige boek “Blinde Seher”, met als ondertitel “De waarneming van het zien in de kunst in de 17e eeuw” geeft weer eens een compleet beeld van de ontwikkelingen. Auteur Peter Bexte begeeft zich met de inhoud van dit boek in het krachtenveld tussen kunst en wetenschap, van sculptuur tot filosofie.

Hij onderzoekt daarbij de zinnebeeldige betekenis en de achtergronden van de blinde vlek en geeft een beschouwing van het theorema van het zien met handen in het ouderwetse kinderspelletje van de blinde man. Over de blinde vlek werd voor het eerst gewag gemaakt in 1668. De Franse wetenschapper Edme Mariotte geldt als ontdekker van de blinde vlek. Auteur Peter Bexte neemt de lezer mee op een boeiende en een uitgebreide reis in de geschiedenis van het ontdekken van dit verschijnsel.

De stok als hulpmiddel voor de blinde afgebeeld op een postzegel.

Het hoofdstuk ‘Blindheid in de Nederlandse schilderkunst’ geeft een gedetailleerde beschrijving van het werk van bekende kunstenaars. De stok speelt dan al een belangrijke rol in het leven van de blinde persoon. Het uiterst interessante en lezenswaardige boek eindigt met een aantal belangrijke gedeelten over dit boeiende thema uit het baanbrekende werk van onder andere René Descartes en Johann Wolfgang von Goethe. In een fors aanhangsel vindt de lezer per onderwerp veel informatie over de geraadpleegde wetenschappelijke publicaties, een overzicht van verschenen literatuur en een uitgebreid trefwoordenregister.

ISBN 90-5705-114-1, “Blinde Seher”, Peter Bexte, Verlag der Kunst, 1999, 207 pagina’s.