Cartografie vormt een basis voor geografische gegevens

De cartografie als vakgebied is ontstaan aan het begin van de 19e eeuw en heeft zich inmiddels kunnen ontwikkelen als een wetenschap en techniek om geografische gegevens van land en water door kaarten of digitale bestanden door te geven. Land- en zeekaarten worden tegenwoordig voornamelijk met digitale systemen vervaardigd en vormen tezamen een geografisch informatiesysteem. Door de grote ontdekkingsreizen was er behoefte aan routekaarten met geografische gegevens. Er werden atlassen met reeksen van samengebonden kaarten voor nautische toepassingen en het gebruik op het land vervaardigd.

Weltvermesser

De eerste officiële atlassen verschenen na de eerste helft van de 16e eeuw. Gerard Mercator stond aan de basis van deze eerste atlassen en werd tevens beroemd door zijn ontdekking van een bijzondere projectiemethode, de Mercatorprojectie. Ook zeldzaam geworden zijn de aardglobe (1541) en de hemelglobe (1551) van Mercator. De kaarten van toen werden op speciale wijze ontworpen en voorzien van unieke versieringen en afbeeldingen. Onze wereld werd in eerste instantie op een creatieve wijze vastgelegd in documenten en getekend op land- en zeekaarten. Later werden systemen en optische meetinstrumenten ontwikkeld voor het opnemen en verwerken van analoge en digitale gegevens bij het vervaardigen van kaarten en beelden op beeldschermen en displays.

Heel veel historisch kaartmateriaal en optische instrumenten zijn bewaard gebleven en toegankelijk gemaakt voor een groot publiek. Met veel zorg en toewijding is materiaal gerestaureerd en gedocumenteerd. Bouwheer Graaf Simon VI zur Lippe, opdrachtgever voor de bouw van het Renaissanceslot Brake, had reeds grote belangstelling voor de wereld van de cartografie en voor geografische, astronomische en cartografische literatuur. Door de tentoonstelling “Weltvermesser. Das Goldene Zeitalter der Kartographie” in 2015 in het gelijknamige museum in Lemgo kon het publiek uitgebreid kennismaken met zijn schatten uit de historie van de cartografie. Dankzij samenwerking met verzamelaars, musea en instituten ontstond er een fascinerend concept voor een leerzame en bijzondere tentoonstelling.

Door het verzamelen van postzegels wordt kennis en belangstelling voor geografie en cartografie geactiveerd, opgebouwd en gedeeld met anderen.

Voor de tentoonstelling is een geweldige informatiebron in de vorm van een omvangrijke publicatie opgezet en gerealiseerd. Het document opent met een reeks beschouwende artikelen over de historie en ontwikkelingen van land- en zeekaarten, de geodesie en cartografie in het algemeen. Lezers maken daarbij ook kennis met verschijnselen van fantasielandkaarten en geografische posities van imaginaire eilanden. Het tweede deel van de catalogus bevat een rijk geïllustreerde verzameling van alle in de tentoonstelling getoonde schatten aan kaarten, wereldbollen, antieke optische meetinstrumenten en vele voorbeelden van meesterlijk gelukte illustraties uit eeuwenoude publicaties. Er is bovendien aandacht voor personen die bijdroegen aan het realiseren van kaarten. Een unieke en waardevolle referentiebron.

ISBN 978-3-95498-180-9, “Weltvermesser”, Michael Bischoff, Vera Lüpkes en Rolf Schönlau, Sandstein Verlag, 2015, 392 pagina’s.

Weserrenaissance - Museum Schloss Brake, Schloßstraße 18, D-32657 Lemgo, www.wrm.lemgo.de.