Compendium met wereld van optische & visuele illusies (10)

In de artikelen in deze sectie zien de lezers vaste figuren op papier, die toch na enkele ogenblikken matig of heftig gaan trillen of zelfs zichtbaar bewegen in patronen. Er zijn bovendien verwijzingen naar video-opnamen van experimenten met bewegingen op het bijbehorende educatieve deel van de website van de uitgever Oxford University Press. In het boek staan voor de lezers gebruikersnaam en wachtwoord. In de eerste artikelen van sectie 4 spelen de video’s voor verschillende experimenten een belangrijke rol in de uitleg.

The Oxford Compendium of Visual Illusions

In artikel 66 “De illusie van de draaiende gekantelde lijnen” beschrijft Simone Gori het basisprincipe van bewegend beeld in illusoire situaties van de Enigma illusie. Met allerlei varianten van deze raadselachtig werkende illusie kunnen veel interessante experimenten uitgevoerd worden. De roterende slangen van de Japanse wetenschapper Akiyoshi Kitaoka zijn door hem toegelicht aan de hand van de Fraser-Wilcox illusie.

De resultaten van zijn onderzoek en de unieke ontwerpen van deze wetenschapper en tevens internationaal erkende kunstenaar geven een fascinerend beeld van zijn ervaringen. Na enkele artikelen over bijzondere bewegingen in stationaire afbeeldingen volgt een artikel over de veelvuldig verspreide uitvoering van de zogenoemde Pinna illusie van wetenschapper Baingio Pinna. De basis van deze roterende illusie is gevormd door twee in elkaar roterende cirkelvormige blokjes patronen. Ze gaan tegen elkaar in draaien bij het heen en weer bewegen van het afgedrukte plaatje. Variaties op de getekende figuren geven kinetische effecten, die ook te zien zijn op de video’s.

De zogenoemde roterende slangen van de Japanse kunstenaar Akiyoshi Kitaoka sieren tijdschriften en ontwerper en reclameman Paul Baars ontwierp een heel bijzondere taart- en gebaksschaal met de optische illusie van een happend persoon. De unieke taartschaal is te bestellen via de OF-shop.

De auteur geeft nog aan dat de basis voor de Pinna illusie ligt bij de Zöllner illusie. Lezers maken verder kennis met het fenomeen van de wagonwiel illusie. Het ontwerp van het standaard wagonwiel effect wordt gevormd door een ring van twaalf zwarte dikke punten, elk op een afstand van 30° van elkaar gepositioneerd. Afhankelijk van de draairichting en de rotatiesnelheid gaat de ring van puntjes andersom draaien.

Dit verrassende effect zorgt voor magie en ongeloof. De auteurs zorgen voor vele voorbeelden, die ook op de video’s de kijkers verrassen. De punten kunnen ook vervangen worden door andere patronen in roterende situaties en kleur geeft nieuwe illusoire effecten. Het onderwerp van het zien van een visuele beweging zonder dat er sprake is van een object, door patiënten die een hersenletsel hebben opgelopen, is behandeld in artikel 79. (Wordt vervolgd).