Compendium met wereld van optische & visuele illusies (13)

In het zevende en tevens het laatste deel in onze serie recensies over het unieke en geweldige wetenschappelijke studie- en referentieboek over visuele illusies geven wij een beeld van de inhoud van de artikelen in de laatste zes secties. In sectie zes bespreken auteurs in acht artikelen aspecten van het groeperen en organiseren van verschillende vormen van visuele illusies. In artikel 95 “Dubbelzinnige figuren met een schijnbeweging” is het effect van het ontstaan van een beweging door de vorm van een dubbelzinnig figuur. In dit artikel bespreekt de auteur zes klassieke dubbelzinnige afbeeldingen.

The Oxford Compendium of Visual Illusions

Herkenning binnen de zintuiglijke actie van visuele perceptie van voorwerpen, objecten, figuren en scènes is een dynamisch proces dat bestaat uit het analyseren en samenvatten van basiskenmerken van sensorische informatie om een samenhangend en compleet beeld op te bouwen. Onze waarneming, herkenning en vergelijking van objecten is in het algemeen gebaseerd op waargenomen vormen. In het artikel komen onder andere aan de orde de figuren van de gans-havik, eend-konijn, kat-zwaan en slak-walvis. Duidelijk wordt ervaren dat er bewegingen zijn.

Daarna volgen artikelen als het verschijnsel van de ingekapselde illusie, amodale voltooiing (Poggendorff- en Gerbino-illusie), subjectieve contouren (door Barbara Gillam) zoals de figuren van Kanizsa, het Ternus effect (drie schijfjes op een rijtje), twee sinusoïden en het laatste artikel over resultaten uit experimenten met illusies door hoeveelheid, een klein onderzoeksgebied op het vlak van visuele illusies met het gebruik van klassieke illusies voor het uitvoeren van experimenten. Sectie zeven beschrijft de visuele omstandigheden van attentie en oplettendheid.

Verzamelaars en liefhebbers van visuele en optische illusies worden dankzij regelmatige publicaties van tijdschriften, brochures en boeken steeds weer verrast op prikkelende, merkwaardige en fascinerende voorbeelden van deze fenomenen.

Bij het observeren van gegroepeerde vlekjes verdwijnen door oogbewegingen zo af en toe één of meerdere vlekjes, die overigens niet echt verdwijnen. Ook komt aan de orde het beroemde experiment voor het onderzoeken van oplettendheid van kijkers naar scènes, door een vrouw in een gorillapak langs een groep personen te laten lopen, die actief zijn met een balspel. Meerdere deelnemers aan het experiment zagen de gorilla niet.

Sectie acht beschrijft het binoculair zien en stereoscopische waarnemingen. Waarneming is in de basis opgebouwd uit een serie bewuste en onbewuste visuele prikkels uit de omgeving, die in ons brein verwerkt worden. Het eerste artikel geeft informaties over monoculair, binoculair en stereoscopisch zien onder de titel “de illusie van beeldverdwijningen”. Visuele illusies zorgen voor disoriëntaties tussen een eigenschap van een object of scène en het visueel uiterlijk van dat object of scène. (Wordt vervolgd).

ISBN 978-0-19-979460-7, “The Oxford Compendium of Visual Illusions”, Arthur G. Shapiro en Dejan Todorović, Oxford University Press, 2017, 807 pagina’s.