Daumier toont fascinerende betekenis van spotprenten

Tekenaar, illustrator, kunstenaar en vooral maker van spotprenten Honoré Daumier heeft een fantastische schat aan beeldjes, spotprenten en schilderijen nagelaten. Het leven van Honoré Daumier (1808 - 1879) begon in een onzekere levensperiode en onder uiterst armoedige omstandigheden in de Franse havenstad Marseille. Hij was zes jaar toen Napoléon van het toneel verdween en koning Lodewijk de XVIIIe het land ging regeren. Het was de tijd van revoluties en contrarevoluties en de tijd van toenemende Europese oorlogshandelingen met slechte omstandigheden in de economie, hongercatastrofen en epidemieën.

Daumier und sein Paris

In de jongere jaren van Daumier kwamen er vele bijzondere uitvindingen op de markt, zoals het gaslicht, spoorwegen, fotografie en de lithografie. Ook Parijs was enorm aan het veranderen naar een moderne en glansvolle metropool. In 1816 vertrok de familie naar Parijs, in 1822 kreeg hij zijn eerste tekenlessen en in 1823 studeerde hij aan de Academie Suisse. Daumier nam ook deel aan de julirevolutie van 1830 en hij kwam er niet geheel ongeschonden uit. In die roerige revolutionaire periode produceerde hij de eerste karikaturen en leert hij de uitgever van het politieke weektijdschrift “La Caricature” kennen. Daumiers tegen de koning gerichte karikatuur wordt in beslaggenomen en een veroordeling zit er aan te komen door het strenge bestuur. In 1832 was hij een vaste medeweker van dit toonaangevende en gewaardeerde tijdschrift.

Voor zijn litho “Gargantua” wordt hij wegens majesteitsschennis tot een gevangenisstraf van zes maanden en tot het betalen van een geldboete veroordeeld. In 1833 werkte hij mee aan het satirische dagblad “Le Charivari”. Zijn spotprenten zijn zeer populair bij het grote publiek, maar niet bij de politieke leiders van het land. De persvrijheid kwam onder strenge regels te staan en de uitgever van het blad “Le Caricature” staakte het samenstellen. Bij de andere opdrachtgever ging Daumier over tot het vervaardigen van series satirische plaatjes, die op een vermakelijke wijze het leven van de Parijse burgers in beeld brachten. Daumier verwierf bekendheid en een bescheiden rijkdom. Hij kreeg enkele onderscheidingen en nam deel aan tentoonstellingen.

In de 50er jaren van de 19e eeuw realiseerde Daumier steeds meer schilderijen. Door zijn ontslag in 1860 bij “Charivari” bracht hem in financiële problemen. Later keerde hij terug bij het dagblad. Enkele jaren later kreeg hij last van zijn ogen. In 1878 was er ter ere van zijn geweldige teken-, beeld- en uitdrukkingskracht een Daumier-retrospectief in Parijs.
In het boek “Daumier in zijn Parijs” geven de auteurs een zeer lezenswaardig beeld over het fascinerende leven en werk van Honoré Daumier en vooral over zijn vele sprekende tekeningen. Het boek leest als een informatieve inspiratiebron voor elke lezer met interesse in spotprenten en het leven in de Franse revolutionaire periode in de 19e eeuw. Maar het boek geeft tevens een beeld van de lange geschiedenis van het tekenen van karakters en de spotprent. Daarbij worden de werken van William Hogarth uit 1732 als voorbeeld gegeven. De mooie publicatie verscheen als een rijk geïllustreerde catalogus bij de grote tentoonstelling “Daumier und sein Paris” in het Museum voor Kunst en Techniek in Baden-Baden.

ISBN 978-3-86828-180-4, “Daumier und sein Paris”, Roger Münch en Matthias Winzen, Kehrer Verlag, 2010, 256 pagina’s.