De dichter en natuurkundige ontdekten ultraviolet licht (2)

Kleurenwetenschapper en dichter Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) hoort namelijk tot de grote groep van de natuurkundigen rond 1800 en nam zijn optica- en kleurentheorie bijzonder serieus. Het geweldig mooie studie- en referentieboek “Ultraviolett” reconstrueert op een onderhoudende en aantrekkelijke wijze hoe een verkeerde aanname werd omgebogen tot een geweldige wetenschappelijke ontdekking, namelijk die van het ultraviolet in het magnetisch spectrum.

Ultraviolett

De verkeerde aanname stamt van J.W. von Goethe in zijn kleurentheorie. Dankzij de oplettendheid van Johann Wilhelm Ritter (1776-1810) werden begrippen waar en onwaar met succes gemengd, met als resultaat de ontdekking. Hoe dat heeft plaatsgevonden en wat eraan vooraf ging beschrijft de auteur op fascinerende wijze in zijn fors uitgevoerd studieboek. Ook het ontstaan van de unieke tot stand gekomen samenwerking tussen Goethe en Ritter krijgt de nodige aandacht.

Ook de ontdekking van infraroodstraling door Friedrich Wilhelm Herschel rond 1800 is aangegeven. Het spanningsveld tussen theorie, veronderstelling-verwachting en praktijk komt bij elke wetenschapper regelmatig terug bij het opstellen van de eindverhandeling en de presentatie ervan in voordrachten. Een bescheiden aantal z/w-illustraties en een mooie serie leerzame kleurenillustraties maken dit studieboek extra waardevol.

Heel bijzonder is het gebruik van datumtabellen waarin interessante feiten en gebeurtenissen rondom de onderzoeken, gesprekken en handelingen van Goethe en Ritter staan aangegeven. Voor de bespreking van alle feiten, gebeurtenissen en bijzonderheden is het boek verdeeld in zes samenhangende hoofdstukken. De lezer maakt onder andere kennis met begrippen als polariteit, de aanval op Newton, de invloed van Goethe op de denkwijze van Ritter en de bijna ontdekking van UV door Goethe. Het geheel sluit af met een zeer uitgebreid literatuuroverzicht en een personenregister. Een boeiend en uiterst waardevol lees- en studieboek.

ISBN 978-3-8353-3978-1, “Ultraviolett”, Olaf L. Müller, Wallstein Verlag, 2021, 623 pagina’s, € 39,90.