De fantasieën van Hans Baldung Grien

In een heel bijzondere en spraakmakende tentoonstelling toonde het Städel Museum de kunstzinnige en zeldzame fantasieën van kunstschilder Hans Baldung Grien. Hij was één van de bekendste studenten van Albrecht Dürer en behoorde in de 16e eeuw bij de groep van de belangrijkste Duitse tekenaars en kunstschilders. Als men aan de tijd van Dürer denkt, dan ziet men de zoete kersttaferelen van vrome en mooie Madonna’s.

Hexenlust und Sündenfall

In de gedachten van Baldung (Grien was zijn uiteindelijke roepnaam) pakte dat echter anders uit. Naar verwachting had hij daar een reden voor. Hans Baldung Grien (1484-1545) was bovendien gefascineerd van naakte vrouwelijke lichamen, die hij telkens weer in nieuwe interpretaties weergaf. Soms poseren zijn modellen als zondige Eva of als een mooie jonge dame, die door de dood wordt bedreigt, of neemt hij ons mee als stiekeme kijker naar het spel van de dames in een bad. Zijn modellen dienden tevens als basis voor een thema in de kunst, die tot op dat moment zelden zichtbaar was, namelijk het schilderen of tekenen van heksen.

Baldung tekende een grote hoeveelheid heksen en hun ritualen. Veel van zijn voorstellingen zijn erotisch. Andere werken stralen de pijn en verdriet van het model uit. Het ging er soms ruw aan toe tijdens een heksensabbat of een verovering van een mooie dame. Met de dood in de ogen bidden de jonge vrouwen voor een laatste redding. Baldung heeft nagenoeg alle mogelijke varianten van liefde, verdriet, sex, zondigheid, moord en tederheid op doek geschilderd, getekend of verwerkt in een houtsnede. Het is niet geheel zeker, maar zijn werk is waarschijnlijk in opdracht vervaardigd. In de expositie “Hexenlust und Sündenfall” presenteert het museum in een bijzondere ambiance reflecties van de zwarte magie en de daarbij horende erotische uitstraling van de vrouw, de verleiding en gekochte liefde.

De kunststukken uit onder andere de verzamelingen van het Albertina, het Louvre, Kunstmuseum Basel, de Bargello in Florence, Thyssen-Bornemisza en het Berliner Kupferstichkabinett waren tot en met 13 mei 2007 te bewonderen in het museum. Bij de expositie verscheen een tweetalige catalogus met prachtige reproducties van vele werken van Hans Baldung Grien. Deskundigen geven in artikelen de lezers een duidelijk beeld over de kwaliteiten van Baldung als schilder en tekenaar. De leerschool bij de meester Albrecht Dürer toont duidelijk de beïnvloeding door één van de beroemdste kunstenaars van onze wereld. Het zijn vooral de details van een aantal schilderijen en tekeningen, die grote indruk op de lezers maken. Maar ook de gezichtsuitdrukkingen van dames van plezier of de angstige blikken bij het zien van de dood zijn indrukwekkend.

ISBN 978 3 86568 225 3, “Hexenlust und Sündenfall”, Bodo Brinkmann, Michael Imhof Verlag, 272 pagina’s.

Städel Museum, Schaumainkai 63, D-60596 Frankfurt am Main, www.staedelmuseum.de.