De geschiedenis en evolutie van kleuren in de 20e eeuw

Het Pantone-kleurensysteem wordt over de gehele wereld gebruikt om kleuren te kiezen, te vergelijken en vast te stellen. De geschiedenis van Pantone is nog vrij jong. Het van oorsprong Amerikaanse bedrijf Pantone ontwikkelt en publiceert kleurcoderingen. In het praktische gebruik is het kleursysteem aangeduid door PMS, van Pantone Color Matching System, en een getal. Daarmee is een eenduidige afspraak tot stand gekomen tussen de partijen van ontwerp- en productieprocessen waarin de kleuren voorkomen. Het wederzijds reproduceren van een specifieke kleur is daarmee tot stand gekomen.

Pantone. Farbe in Kunst und Leben

De eerste publicatie van het Pantone Color Matching System vond plaats in 1963 en was gericht op grafisch ontwerpers, drukkerijen en gebaseerd op hun gebruikte kleurdrukproces CMYK. Door de introductie van de beeldschermen en digitale druk- en beeldtechnieken is het PMS uitgebreid met definities van elektronisch gemaakte kleuren. De nummering is gestart met PMS 100 en in het begin zijn 500 kleuren met een eigen nummer vastgelegd. Aan het systeem zijn specifieke kleuren en vanuit de praktijk ontstane kleuren toegevoegd. Door moderne ontwikkelingen in de druktechniek wordt er gedrukt met zes of zelfs met acht kleuren, waardoor er nieuwe kleuren ontstaan. Pantone heeft ook deze varianten vastgelegd in het PMS-kleurensysteem.

De kleurenexperts en auteurs van het boek “Pantone. Kleur in de kunst en het leven” presenteren kleurbelevingen en -keuzen in relatie tot feiten, gebeurtenissen, materialen, kunstwerken, producten, decoraties en mode over een 100-jarige periode van de 20e eeuw. De eeuw is verdeeld in tien gedeelten en elk gedeelte sluit aan op de actualiteit uit het leven in die periode. Elke periode van tien jaar is weergegeven in een aantal korte rijk geïllustreerde artikelen en zijn de voorkomende kleuren op de foto’s van een Pantone-kleurenanalyse voorzien. Aan de 10-jarige periode gaat telkens een ruime inleiding vooraf.

Daarmee is een kleurrijk en informatief document ontstaan voor alle kleurontwerpers, architecten, kleurtechnici, medewerkers in de grafische en reclamewereld en voor alle liefhebbers van kleur, die op andere wijze wensen kennis te maken met de geschiedenis van kleur en haar veelzijdige verschijningsvormen en belevingsvormen. Voor Pantone een kleurrijk visitekaartje. Om onze lezers een indruk te geven van de vele interessante korte beschrijvingen geven wij meerdere voorbeelden uit vele fantasierijke uitwerkingen van de actualiteit uit het verleden.

De eeuwwisseling van de 19e naar de 20e stond voor een deel in het teken van de wereldtentoonstelling in Parijs in 1900. Vrouwen namen deel aan de Olympische Spelen en door creativiteit zorgden in de kunst en inrichtingen goedkope materialen voor geweldige vernieuwingen. De industriële revolutie kreeg een geweldige impuls door de Parijse expositie. Prachtige kunstwerken van bekende kunstenaars gaven die eerste moeilijke jaren van de 20e een extra dimensie. In 1919 wordt Bauhaus opgericht en ontstaat art-déco-architectuur. Speciale aandacht is er voor het bakeliet van de Belgische uitvinder Leo Baekeland. Toen Baekelands patent in 1929 verviel traden andere firma’s in zijn voetsporen, zoals het Amerikaanse bedrijf Catalin. Het Pantone-kleurenbeeld heeft bij de getoonde productenfoto’s een harmonisch patroon.

De wereldexpositie in 1939 in New York werd opgezet om de stad uit de depressie te halen. Het grootste deel van de bekendste kunstwerken schilderde Edward Hopper in de 40-er jaren. Na de oorlogsjaren begon de Amerikaanse droom vorm aan te nemen en hoezen van LP’s kregen meer kleur en uitstraling. In de 50-er werden steeds meer pasteltonen en primaire kleuren toegepast en werden de filmdiva’s als Grace Kelly en Audrey Hepburn bekend. Het abstracte expressionisme bracht meer kleur in het leven en opende het Guggenheim Museum in New York haar deuren. De 60-er jaren stonden al snel in het teken van John F. Kennedy met als dieptepunt zijn overlijden in 1963. Psychedelia en Flower Power brachten extra kleur in de maatschappij. De inhoud van dit boek zorgt voor veel inspiratie.

ISBN 978-3-8321-9390-4, “Pantone. Farbe in Kunst und Leben”, Leatrice Eiseman en Keith Recker, DuMont Buchverlag, 2011, 208 pagina’s.