De geschiedenis van het stripboek met 3D plaatjes

Het bekende rood-blauw anaglyfen proces gebruikt voor stripboeken met 3D plaatjes (ook wel 3D comics genoemd) dateert al uit 1858 toen Louis Ducos du Hauron een methode beschreef om stereoscopische plaatjes te projecteren zonder gebruik te hoeven maken van de voordelen van een prisma. De stereoscopische projectie was namelijk eerder in 1838 uitgevonden door Sir Charles Wheatstone. Het proces van toen maakte gebruik van twee gekleurde filmstrips, die gelijktijdig op een scherm geprojecteerd konden worden. Door een anaglyfenbril op te zetten konden beide beelden gezien worden en ontstaat er een driedimensionaal beeld in onze hersenen.

3dimensionale beelden voor comics

Het principe van dit anaglyfenproces is nog altijd in gebruik in het stripboek met historische helden en moderne helden, die vele spannende avonturen in 3D beleven. In het jaar1922 werd de eerste anaglyfen hoofdfilm aan het publiek getoond. Deze 3D hoofdfilm “The Power of Love” werd vertoond aan de gasten in de theaterzaal van het Ambassador Hotel te Hollywood in de Verenigde Staten. Het verschijnsel van de 3D projectie en het gebruik in hoofdfilms trad kort daarna al snel naar de verre achtergrond. Het duurde jaren eer er weer aandacht was voor 3D films.

De vraag nam toe en weer snel kwam er een ware 3D filmrage op gang met de vertoning via het Polaroid 3D proces geproduceerde beelden voor de 3D film “Bwana Devil”. Producer Arch Oboler liet zijn 3D film uitbrengen in 1952. Er werd in die periode veel gekozen voor het systeem van stereoscopische opname. De anaglyfenbril met rood en blauw glas werd vervangen door de 3D polaroid bril. Het fenomeen 3D beeld werd in die jaren in forse oplagen vertoond in films, foto’s en in tijdschriften. Het vertonen van 3D afbeeldingen in de tijdschriften groeide verder uit naar het ontstaan van meerdere toepassingen in beeldverhalen. Daarmee ontstond het concept voor de 3D comics. Een vaak vertelde legende is dat in 1950, terwijl Joe Kubert verbleef in Duitsland, hij bij toeval een 3D filmtijdschrift zag. Onmiddellijk sprong de vonk over naar zijn eigen medium van het striptijdschrift.

Toen hij in 1952 in de Verenigde Staten arriveerde benaderde Joe Kubert uitgever Archer St. John en de twee mannen sloten een overeenkomst tot samenwerking. Joe Kubert ontmoette Norman Maurer en zijn broer Lenny. Lenny Maurer was zeer geïnteresseerd in wetenschap, ontwerp en werktuigbouw. Samen ontwikkelden zij in het jaar 1953 een conversie proces voor het omzetten van gewonen tekeningen in 3D illustraties voor het realiseren van de zogenoemde 3D strips, de 3D comics. Het proces maakt gebruik van kunststof transparant materiaal van acetaat om daarmee een diepte in de afbeeldingen te bereiken. Elk beeldniveau werd direct getekend op een afzonderlijke laag. Het maximaal aantal lagen was in die tijd zes. Daarna werd het geheel ondoorzichtig en werden de afzonderlijke linker en rechter beelden van de benodigde verschillende kleuren voorzien om het driedimensionale effect te realiseren met de rood/blauw bril.

De eerste proefplaatjes werden gebruikt voor de bekende 3D stripverhalen “Tor” en “The Three Stooges”. Van het bekende stripfiguur Mighty Mouse verscheen in oktober 1953 het allereerste 3D stripboek.
Voor een prijs van 25 Dollarcent was het eerste stripboekje in een eerste oplage van anderhalf miljoen stuks verkrijgbaar. In de anaglyfentechniek zijn inmiddels meerdere honderden titels verschenen bij verschillende internationale uitgeverijen. Om het stripboek extra aantrekkelijk te maken wordt regelmatig gekozen voor het aanbrengen van een driedimensionale afbeelding op de titelzijde van de uitgave. Geschikte 3D beeldtechnieken daarvoor zijn holografie en lenticulaire (ribbeltjes) beeldmethode. De OF Comics Collectie bevat inmiddels vele honderden titels met de diverse 3D beeldtechnieken.