De kunst van het perspectief

Bij een expositie “Perspektiven” in het kasteelmuseum Murnau verscheen een zeer mooi uitgevoerde en kleurrijk geïllustreerde catalogus. Aan de hand van zestien hoofdstukken geven diverse auteurs veel achtergronden, gezichtspunten en interessante informatie over vele onderwerpen, die telkens in relatie staan tot het thema perspectief. In elke bijdrage geeft de auteur een eigen specifieke benadering van dit telkens weer boeiende fenomeen.

Perspektiven

In de inleidingen “Paradox over het perspectief” en “Beschouwingen over perspectief” kijken de auteurs terug op het fascinerende ontstaan van het getekende, geprojecteerde en beschouwende perspectief.
In het artikel “Stereoskopie” geeft Dieter Lorenz zijn gedegen en gedetailleerde beschouwingen over de rol van het perspectief in het ruimtelijk zien van beelden. Hij beschrijft onder andere stereoscopische apparaten, het Kaiser-Panorama en de dieptekunst van Dorle Wolf in haar schilderijen, die gemaakt zijn volgens het principe van Chroma Depth.

Vervolgens treft de lezer artikelen aan met historische achtergronden over de ruimtelijke weergave in lang vervlogen tijden, over de mathematisch geconstrueerde perspectieven, over de anamorfose en het gebruik van perspectief in moderne schilderijen van moderne schilders als Paul Klee, Kandinsky, Picasso en Duchamp. Aandacht is er voor het kubisme en het verschijnsel van het centraal-perspectief.

Het bijzondere verschijnsel van het perspectief in de fotografie biedt vele creatieve mogelijkheden om aantrekkelijke opnamen te maken. Auteur Birgit Joss bespreekt de zogenoemde surrealistische perspectieven in schilderijen van ondermeer Giorgio de Chirico, Salvador Dali, René Magritte, Max Ernst, Victor Vasarely, William Hogarth (met zijn vals-perspectief) en Maurits Cornelis Escher. Het geheel is voorzien van prachtige illustraties. Andere beeldtechnieken als virtuele realiteit, trompe l’oeil en videokunst maken veelvuldig gebruik van de kunst van het perspectief.

Ook in vroegere afbeeldingen maakten de schilders dankbaar gebruik van de technieken voorgrond en achtergrond. De rijke catalogus sluit af met beschrijvingen van beroemde kijkdozen, 3D-kaarten en lamellen beelden, met voorbeelden van het gebruik van perspectieven in reclames, advertenties, karikaturen en met het artikel “De dood als perspectief”. Elk artikel bevat voorts een overzicht van geraadpleegde en aanvullende literatuur. De catalogus bevat ook de beschrijvingen van de 139 getoonde tentoonstellingsstukken.

ISBN 3 932276 08 6, “Perspektiven”, Brigitte Salmen, Schlossmuseum des Marktes Murnau, 2000, 151 pagina’s.