De mens leert voortdurend veel van biologische vormen

In de speciale educatieve tentoonstelling “Bionik - Patente der Natur” toonde het LWL-Museum voor Natuurkunde in het Duitse Münster in 2012 hoe de natuur al eeuwenlang de mens aan het helpen is zich verder te ontwikkelen in wetenschap, techniek, economie en het dagelijks leven. Op een vloeroppervlakte van ruim 1200 m² toonden meer dan 800 objecten, waaronder een echte auto en een vleugel van een groot vliegtuig, hoe onze natuur ervoor zorgt dat wij robots, auto’s en prothesen hebben kunnen ontwerpen en realiseren.

Bionik - Patente der Natur

Eén van de meest recente voorbeelden uit de biologie zijn sensoren voor het manoeuvreren van auto’s en het gebruik ervan in diverse fabricage processen. We hebben vanuit waarnemingen en praktijkstudies de sensoren afgekeken van de vleermuis. Leonardo was eigenlijk de eerste ‘bionieker’ en ontdekte al snel de combinatie tussen biologie en toepassing in het dagelijkse praktijk. Om biologische voorbeelden om te zetten in technische uitvoeringen heeft de ontwerper inspiratie en een flinke dosis aan uitdagingen nodig. Door het samenvoegen van de begrippen biologie en techniek ontstaat het nieuwe vakgebied bioniek.

Dit nieuwe vakgebied heeft zich na 1960 zeer sterk ontwikkeld en is heden ten dage een innovatief deel van onze inspanningen in de strijd voor betere producten en omgang met milieu en energieverbruik. Met deze expositie heeft het Museum voor Natuurkunde een geweldig concept in huis, dat ook dit jaar weer zal zorgen voor veel bezoekers. Bij dit concept hoort een echt patentbureau, waar de uitvinders hun unieke vindingen kunnen laten beoordelen om een patent aan te vragen. Een speciale stempel met de afbeelding van een Gekko is in gebruik om patentaanvragen en -verleningen af te kunnen stempelen door de beambten.

De natuur als voorbeeld voor de energiezuinige bionic car van het automerk Mercedes-Benz.

Bezoekers krijgen ook informatie vanuit meerdere multimedia opstellingen en zijn uitgenodigd om interactief bezig te zijn. Er zijn veel verrassende praktijkvoorbeelden van toepassingen waarvoor de natuur als ontwerpbasis stond. In de expositie is een echte Mercedes-Benz automobiel, die ontworpen is als bionische auto met een carrosserie volgens de wet van de natuur. Rondom het onderwerp heeft het museum een scala aan educatieve programma’s georganiseerd voor scholieren. Ook zijn er op regelmatige tijden rondleidingen voor volwassenen en studenten en docenten.

De expositie leverde ook een waardevol boek op. Het educatieve boek bevat alle uitwerkingen van getoonde onderwerpen, begrippen en objecten. De lezer krijgt een beeld van de eerste wetenschappers, die al snel zagen dat de natuur en de biologie als voorbeeld konden dienen voor het uitwerken van hun ideeën en ontdekkingen. Zowel voor individueel gebruik als voor gebruik in het onderwijs een mooi boek.

ISBN 978-3-940726-15-5, “Bionik - Patente der Natur”, Alfred Hendricks, LWL-Museum für Naturkunde, 2011, 156 pagina’s.