De reiziger J.W. von Goethe geschilderd in een landschap (1)

Eén van de beroemdste schilderijen waarop Johann Wolfgang von Goethe is afgebeeld is in het bezit van Städel Museum in Frankfurt am Main, in 1749 de geboorte stad van J.W. Goethe. In de postzegelserie “Schatten uit Duitse musea” koos de Duitse Post voor het postzegelontwerp van ontwerpers Stefan Klein en Olaf Neumann en bracht de postzegel uit op 7 juni 2018.

Goethe in de Campagna

De ontwerpers kozen voor een uitsnijding van het originele kunstwerk en voegden in een kader teksten toe. Het is jammer dat de opdrachtgever niet koos voor de volledige weergave van het schilderij. Het originele schilderij wordt in de kunstwereld betiteld als een meesterwerk. Maar het schilderij heeft wel een bijzondere ontstaansgeschiedenis. Johann Wolfgang von Goethe was ruim 10 jaar in dienst aan het hof van Karl August, de hertog van Saksen - Weimar - Eisenach. De hertog vereerde Goethe en verhief hem zelfs in de adelstand.

Doch het hofleven en de vele verplichtingen waren hem te veel. Daar moest een einde aan komen! Waardering voor zijn dichterlijke inspanningen bleven uit, de druk aan het hof op zijn ambtelijke werkzaamheden werd hem te veel en zijn relatie met Charlotte von Stein verliep niet naar zijn zin. Genoeg redenen voor Goethe om in het geheim op pad te gaan. Goethe besloot om zijn jongensdroom uit te laten komen: een reis naar Italië. Na een beetje bedrog in Karlsbad (volgens zijn dagboek vertrok hij al om drie uur in de nacht om niet ontdekt te worden) en via bezoeken in andere steden kwam hij in het jaar 1786 in Rome aan.

De postzegel: Duitsland, 2018, 145 c, schatten uit Duitse musea, “Goethe in de Campagna”, Mi. 3393. Het schilderij: Goethe in de Campagna, Johann Heinrich Wilhelm Tischbein, olieverf op doek, 164 x 206 cm, 1787. Foto: Städel Museum, Frankfurt am Main.

De bijna twee jaar durende reis door geheel Italië van boven naar beneden en weer terug is beschreven door Goethe in zijn reisverslag. Aangekomen in de stad Rome, aan de Via del Corso, woonde hij bij zijn vriend en kunstschilder Johann Tischbein. Van hieruit bezoekt hij antieke monumenten, tekent, schildert en beleeft het Romijnse carnaval en legt Tischbein bezienswaardigheden vast in tekeningen.

Al in het jaar 1783 vestigde Tischbein zich in Rome. Door de bemiddeling van Goethe ontving hij namelijk een studiebeurs. Hij schildert portretten, landschappen en historische taferelen en stillevens en kent de stad Rome inmiddels goed. De wens van hem om een levensgroot geschilderd portret van zijn vriend te realiseren krijgt z’n invulling. Hij schildert Goethe dan in een geïdealiseerd landschap van de Campagna en voorziet het geheel van antieke details uit andere landen. (wordt vervolgd)