De zintuigen activeren in de beeldhouwkunst

Aanleiding tot het schrijven en illustreren van het boek “Beeld Oog Brein” vormde het eervolle verzoek om voor museum Beelden aan Zee een expositie samen te stellen die de visuele zeggingskracht van beeldhouwkunst in beeld brengt. De door het museum gewenste publicatie groeide uit tot een boek met een zeer interessante kunstbeschouwing over beeldhouwkunst. Dit boek gaat over zichtbaarheid en iets zichtbaar maken. Daarbij doen behalve de ogen nog andere zintuigen, het brein en het hele lichaam mee.

Beeld Oog Brein

De verteltrant heeft veelal een persoonlijke benadering en neemt de lezer mee in een persoonlijk gesprek over zijn oog voor kunst en zijn belevenissen als leergierige kunstenaar. “Wie plotsklaps twee kunstwerken ziet merkt binnen de seconde de meest in het oog springende verschillen op. Deze verschillen onder woorden brengen is mogelijk, maar nodig is dit niet. Gewoon opmerken dat deze verschillen er zijn, is voldoende om te beseffen dat beelden en kunstwerken beschikken over een bijzondere eigenschap. Kunstwerken hebben een zeggingskracht van zichzelf.” Uiteindelijk gaat alle beeldhouwkunst om één ding: zoveel mogelijk indruk maken op de beschouwer.

In de eerste plaats op de ogen van de waarnemer, maar ook de tast en zelfs het gehoor, de smaak en de reuk worden door de kunstwerken onder vuur genomen. Het beïnvloeden van en spelen met de zintuigen is een bewuste manipulatie van de beeldhouwer of zelfs een doortrapte strategie van de kant van de beeldhouwer. Hoe beeldhouwkunst de zintuigen bespeelt, daar draait het om in Beeld Oog Brein. De inhoud leest als een boeiende roman met een beschrijving van een kunstzinnige reis door het leven van een kunstschilder met grote interesse in het zien en kijken naar beeldhouwkunst.

De auteur heeft zijn belevenissen en zijn kunstbeschrijvingen weergegeven in vier hoofdstukken, te weten in de gedeelten Zien, Kiezen, Verbeelden en Indruk maken. In het eerste gedeelte neemt de auteur de lezer mee in een amusant verhaal over gebeurtenissen op een terras van een café. De visuele waarneming en het verwerken van de visuele indrukken spelen daarbij een hoofdrol. In een neurofysiologisch intermezzo geeft hij een bijna wetenschappelijke verhandeling over het oog en de werking ervan als bron voor onze waarneming en beleving.

Zijn wijze van vertellen is onderhoudend en spannend. Zo staat Joris oog in oog met Leon Battista Alberti (1404-1472), brengt hij het ontstaan van de fotografie in beeld, bespreekt hij de kunsten van Marcel Duchamp, neemt hij alle twijfels weg: “de wereld is rond” en is er ook aandacht voor de beelden in het museum. De prachtige tekst is ruim geïllustreerd en de uitgever heeft nog gezorgd voor een bijzonderheid. Aan de binnenzijde van de stofomslag zijn veel illustraties in kleur afgedrukt. Dankzij de perforatie zijn deze plaatjes snel beschikbaar om te plakken.

ISBN 978 90 400 8347 1, “Beeld Oog Brein”, Joris Kwast, Waanders Uitgevers, 2007, 104 pagina’s.

Museum Beelden aan Zee, Harteveltstraat 1/Boulevard, NL-2586 EL Den Haag, www.beeldenaanzee.nl.