Een beeld van Europa op Duitse schilderijen

De tentoonstelling “Blicke auf Europa” in 2007 in het Brusselse Paleis Voor Schone Kunsten, toonde door prachtige beelden op schilderijen een fascinerende kijk op Duitse schilderkunst in de 19e eeuw. De kunstexpositie vond mede plaats door het voorzitterschap van Duitsland van de Europese Unie. Aan een grote verscheidenheid van Duitse werken werden een aantal schilderijen uit andere EU-landen toegevoegd, onder andere enkele werken uit België.

Blicke auf Europa

Als selectiecriterium voor de werken kozen de samenstellers de periode tussen de Franse revolutie en de eerste wereldoorlog en geven daardoor tevens een indruk van de culturele beeld, de landschappen, de architectuur, het werken op het land, maar ook het geweld, het leed en de dood op de vele Europese slagvelden. De tentoonstelling toonde de Duitse schilderkunst uit verschillende perspectieven en gaf een beeld van de vele internationale invloeden op landen- en regionaalniveau. Maar ook andersom heeft de Europese kunst, de geschiedenis en het dagelijks gebeuren zichtbaar een grote invloed gegeven op de tijdgenoten van onder andere Goethe, Schiller en Rilke.

De rijk gevulde kunstexpositie begon met kunst dat een beeld geeft uit het klassieke Griekenland, dat model stond voor vorming en cultuur van het moderne Europa en als inspiratiebron diende voor vele Duitse kunstschilders. De schilderkunst van Philipp Otto Runge en Casper David Friedrich tot en met die van Adolph Menzel en Max Liebermann behoort tegenwoordig tot één van de meest gewaardeerde expositiethema’s uit de kunstgeschiedenis. Dankzij de unieke samenwerking tussen enkele grote musea is er een geweldig concept gerealiseerd. Van hoge kwaliteit is ook de catalogus van deze feestelijke gebeurtenis in één van de grootste musea van Brussel.

Door de zeer zorgvuldige keuze van de werken, de thematische beschrijvingen en de vele mooie reproducties van meesterwerken uit de rijke Duitse kunstgeschiedenis is een waardevol kunstdocument ontstaan. De lezer volgt op de voet de bouw van de indrukwekkende tempels, de ruigheid van de natuur, het romantische buitenleven, de meesterlijke portretten en interieurs van kerken en kathedralen. Bijzonder van scherpte zijn de schilderijen (1839) met een panorama van het Kremlin in Moskau van de schilder Eduard Gaertner. Op de kijker maakt de strijd op de duivelsbrug bij de St.Gotthardpas (1799) een diepe indruk. Zowel de tentoonstelling als de catalogus zijn juwelen voor liefhebbers van kunst en haar boeiende geschiedenis.

ISBN 978 3 7757 1940 7, “Blicke auf Europa”, Bernhard Maaz, Ulrich Bischoff en Joachim Kaak,
Hatje Cantz Verlag, 2007, 415 pagina’s.