Een kleurenruit binnen Goethes kleurentheorie

De specifieke kleurentheorie van dichter en wetenschapper Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) levert telkens weer nieuwe ontwikkelingen en toevoegingen op. De spectrale kleuren werden voor het eerst herkenbaar onderzocht door de Engelse wetenschapper Sir Isaac Newton (1642-1727), die op basis van meerdere experimenten zijn theorie over de natuur van het licht ontwikkelde en publiceerde. Deze theorie was voor Goethe aanleiding om via een pennenstrijd de aanval op het beeld van Newton te openen.

Das Farbenrhomboeder als Erweiterung des Goetheschen Farbenkreises

Goethes interesse voor de spectrale kleuren werd opgewekt, toen hij door een prisma keek naar een witte wand en geen kleuren zag. Prismatische kleuren ontstaan echter op de overgangen van lichte en donkere of donkere naar lichte oppervlakten. Via het gebruik van de resultaten uit Newton’s experimenten kon hij dit resultaat niet bereiken en startte een eigen onderzoek naar het verschijnsel kleur. Het resultaat is zijn publicatie over een kleurentheorie.

Meerdere natuuronderzoekers bewijzen voortdurend de inhoud en de kracht van zijn kleurentheorie en voegen regelmatig nieuwe feiten toe aan de kleurenrijkdom. Op basis van symmetrie en ordening van kleur werd een driedimensionale ruit aan de kleurencirkel van Goethe toegevoegd en in het boek uitgebreid beschreven en geïllustreerd. De uitgangspunten van de kleurenkogel van Phillip Otto Runge, een tijdgenoot van Goethe, zijn gebaseerd op de polariteiten wit en zwart.

Beiden gaven in 1810 hun visie over de ordening van kleuren. Ook de kleurenordening van Wilhelm Oswald wordt aangehaald. Het subtractief en additief mengen van kleur behoort tot de grondbeginselen van de praktische kleurenleer. Vanuit de vier grondkleuren is de driedimensionale kleurenruit ontstaan door baanbrekende ontwikkelingen door Harald Küppers. Het studieboek en referentiebron geeft ook een beeld over de verschillen tussen de beginselen van Newton en Goethe.

ISBN 3 927286 40 0, “Das Farbenrhomboeder als Erweiterung des Goetheschen Farbenkreises”, Helmut Seul, Uitgeverij Freien Waldorfschulen, 2004, 59 pagina’s.