Fenomeen van trompe-l'oeil en andere optische illusies

Het visuele verschijnsel “trompe-l’oeil” is eigenlijk een beeldtechniek waarmee de kijker fors bedrogen kan worden. De beeldende voorstelling doet in het algemeen zeer echt aan. Een venster op een muur zou zo open kunnen. Op het balkon zou je zo kunnen staan en een geschilderde tunnel zou zo voor een vergissing kunnen zorgen.

Trompe-l’oeil et autres illusions d’optique

Het woord trompe-l’oeil is Frans en betekent letterlijk “bedrieg het oog” en wordt meestal vertaald als gezichtsbedrog. In het verleden werd deze techniek veelvuldig gebruikt door ontwerpers en bouwers van gebouwen, buiten- en binneninrichtingen en voor muurschilderingen op reeds bestaande grote vlakken. Veel van deze authentieke beschilderingen zijn bewaard gebleven en veelal op fraaie wijze gerestaureerd.

Door bijvoorbeeld een plafond in een platte constructie met de techniek van trompe-l’oeil te beschilderen kan bij kijkers gesuggereerd worden dat wij te maken hebben met een sterk gebogen vlak. Het is dan net alsof we naar het plafond van een koepel kijken.

Een bekend voorbeeld is de plafondschildering van de Sant’Ignaziokerk te Rome. Deze schildering werd vervaardigd door de Italiaanse schilder Andrea Pozzo in het jaar 1685 en laat werkelijk iedereen verbaasd zijn. Een specifieke vorm van de trompe-l’oeil is de anamorfose, letterlijk het vertekende beeld genoemd. De kunstenaar van trompe-l’oeil weet precies hoe hij het publiek de illusie van een volkomen werkelijkheid geeft.

In het Franstalige kunstboek geeft de auteur een schat aan voorbeelden van geslaagde kunstwerken van klassieke meesters van de trompe-l’oeil en moderne kunstenaars.

ISBN 978-2-35832-083-2, “Trompe-l’oeil et autres illusions d’optique”, Floriane Herrero, Éditions Palette, 2011, 33 pagina’s