Filatelistische aandacht voor het jaar van het licht in 2015

Meerdere postadministraties en andere internationaal werkende organisaties geven het internationaal jaar van het licht 2015 een extra feestelijke uitstraling door het uitbrengen van speciaal daarvoor ontworpen postzegels. In dit artikel geven wij de lezer alvast een kleurrijk beeld van nu al verschenen postzegels en blokjes gewijd aan het licht. In het algemeen spreken we van zichtbaar licht en onzichtbaar licht. Licht is een elektromagnetische straling en is zichtbaar voor ons visuele systeem in een klein gedeelte van het elektromagnetische spectrum, dat in dit spectrum ligt tussen infrarood licht en ultraviolet licht.

Het Internationaal Jaar van het Licht 2015

Binnen het elektromagnetische spectrum vinden we het zichtbare licht tussen golflengten 380 nanometer en 780 nanometer (nm). Licht bestaat uit een groot aantal specifieke kleuren, die elk ook weer een eigen golflengte bezitten. Zo heeft rood een golflengte van 780 nm, geel van 555 nm en blauw (violet) van 380 nm. Licht beweegt zich voort met een zogenoemde lichtsnelheid. De lichtsnelheid van deze voortplanting is afhankelijk van het medium waarin het licht zich voortplant. In vacuüm plant licht zich voort met een ge-definieerde snelheid van 299.792.458 meter per seconde. Over het ontstaan en de eigenschappen van licht is veel bekend door het baanbrekende werk van beroemd geworden personen.

Ook meerdere verder onbekend gebleven personen droegen aan deze wetenschap bij door waarnemingen, experimenten en beschrijvingen. Licht staat dit jaar terecht in het zonnetje. De keuze lag bijna voor de hand door de bijzondere bijdragen aan onze kennis over licht door de inspanningen van geleerde en Nobelprijswinnaar Albert Einstein. Zijn wetenschappelijke studies naar de eigenschappen van het natuurlijke licht heeft veel aanvullende kennis gebracht. Bij het zichtbare licht hoort natuurlijk de opbouw, het functioneren van het oog en de werking van het complete visuele systeem.

De postadministratie van Liechtenstein heeft een postzegel laten ontwerpen waarin vijf ringen met perforaties zorgen voor bijzondere licht of kleur effecten. Voor frankering geplakt op een gekleurde achtergrond krijgen de gaatjes ringen de kleur van die achtergrond. Plaatst men een lichtbron aan de achterzijde van de postzegel, dan ontstaan er leuke lichtpatronen (Michel 1746).

Het netvlies in het menselijk oog is gevoelig voor verschillen in golflengten van het zichtbare licht in de orde van grootte van enkele nanometers. Daardoor is het voor ons mogelijk om vele duizenden kleuren van elkaar te onderscheiden. In de kleurenleer maken we onder andere onderscheid tussen additieve kleurenmenging en een subtractieve kleurenmenging. In een volledige regenboog komt het additieve kleursysteem (lichtkleuren) bijzonder mooi in beeld. Het additieve systeem maakt gebruik van een combinatie uit de kleuren rood, groen en blauw, om andere kleuren in het kleurenspectrum weer te geven. Gelijke verdelingen in het rode, groene en blauwe licht geven gezamenlijk wit licht.

Het subtractieve kleursysteem (pigmenten) heeft als basiskleuren de kleuren cyaan, magenta en geel. Door het mengen van de kleurstoffen met de drie kleuren ontstaat zwart. Dit mengsysteem vormt de basis van de techniek van meerkleurendruk. De kleuren cyaan, magenta en geel noemt men ook wel de proceskleuren. De filatelistische thema’s Licht en Kleur leveren fascinerende en leerzame verzamelingen op. Het zoeken naar en het verzamelen van thematische postzegels is een boeiende en betaalbare hobby. De afgebeelde postzegels geven een beeld van vele prachtige ontwerpen in relatie tot het Jaar van het Licht 2015. Aan de thema’s worden in het algemeen ook postzegels van personen gekoppeld, die hebben bijgedragen aan onze kennis en wetenschap over beide thema’s.Ook in de volgende jaren biedt het verzamelen van postzegels met afbeeldingen die een relatie hebben tot licht veel vreugde voor de filatelist.