Fotografie en schilderkunst al in de 19e eeuw als partners

Onder de titel “Licht en canvas. Fotografie en schilderkunst in de 19e eeuw” ontstond recent een machtig mooi kunstboek bij de gelijknamige expositie over de unieke documentaire visuele werkingen van de resultaten van fotografen en kunstschilders. De rode draad in de besproken en voorgestelde werken is de creatieve periode van het impressionisme.

Licht und Leinwand. Fotografie und Malerei im 19. Jahrhundert

De expositie is met een succesvol bezoekersaantal afgesloten, maar de catalogus als begeleidend kunstboek is nog leverbaar via het museum, de boekwinkel of bij de uitgever. Het impressionisme is een kunststroming in de schilderkunst, die in Frankrijk ontstond in de tweede helft van de 19e eeuw en daarmee samenviel met de komst en snelle ontwikkelingen in de fotografie. Beide creatieve beeldtechnieken hadden hun bakermat in Frankrijk en gingen elkaar steeds meer ondersteunen op het vlak van het vastleggen van feiten, gebeurtenissen, het dagelijkse leven, personen, objecten en scènes.

In de 20e eeuw ging de fotografie zich sneller ontwikkelen als een geheel zelfstandige techniek waarmee snel en efficiënt alles in meervoud vastgelegd kon worden. De komst van fotografie in 1839 heeft de internationale beeldwereld verrast en voor velen was het tegelijk een schok om mee te maken dat beelden van de werkelijke situatie direct waarheidsgetrouw beschikbaar kwamen. “Wie zou er nu nog blijven schilderen?” was een vraag in het Weense satire tijdschrift Der Humorist. De inhoud van de catalogus neemt lezers mee in het resultaat van studie en onderzoek naar de mogelijke waardering of afwijzing door de gevestigde kunstschilders van de fotocamera.

Het bleek namelijk een geweldige aanvulling te zijn op de creatieve uitingen en mogelijkheden van de kunstenaars, architekten en aannemers van bouwwerken. Er kwam een dialoog op gang tussen personen uit de schilderkunst en fotografie. De samenstellers van de catalogus laten aan de hand van zo’n 200 werken uit beide beeldgebieden van het registreren van onwerkelijkheid, fantasie, werkelijkheid en enscenering. “Licht en canvas” belicht het werk van schilders als Lovis Corinth, Camille Pissaro, Anselm Feuerbach, Hans Makart, James Tissot en Johann Wilhelm Schirmer en van fotografen als Heinrich Kühn, Charles Nègre, Josef Eder, Julia Margaret Cameron, Edward Steichen en Adolphe Braun.

De catalogus als studieboek bevat een schat aan interessante essays, geschreven door deskundigen uit het vakgebied en alles rijk geïllustreerd door afwisselend foto’s en geschilderde voorstellingen. Door de grote variatie in onderwerpen ziet de lezer ook de bijbehorende beelden. Aandacht is er tevens voor de rol van de stereocamera en de vele 3D-foto’s. Een super mooi en verzorgd studieboek.

ISBN 978-3-422-97984-0, “Licht und Leinwand. Fotografie und Malerei im 19. Jahrhundert”, Leonie Beiersdorf, G. Ulrich Groβmann en Pia Müller-Tamm, Deutscher Kunstverlag, 2019, 288 pagina’s.