Grondbeginselen van het waarnemen

Zien geldt als ons meest dominante zintuig, waaraan wij de meeste informatie uit ons dagelijks leven te danken hebben. Het licht uit de omgeving dat wordt opgevangen op ons netvlies en de verwerking van de signalen in onze hersenen, laat ons de beelden van de dingen in die omgeving ervaren. Soms geloven we onze eigen waarneming niet. We worden optisch bedrogen en gaan op onderzoek uit. Het duidelijk en overzichtelijk geschreven boek “Visual Perception - An Introduction” geeft een uitstekende benadering van de grondbeginselen van het zien en waarnemen en is daarbij een veel gevraagd hulpmiddel bij dit onderzoek.

Visual Perception

In deze tweede en uitgebreide druk bespreken de auteurs de belangrijkste onderwerpen en termen uit het vakgebied Visuele Perceptie. Met een knipoog naar de wetenschap worden deze onderwerpen met voldoende diepgang en onderlinge samenhang behandeld, waardoor het boek zeker ook geschikt is voor gebruik in opleidingen waarin visuele perceptie centraal staat. De wijze van behandeling van de boeiende onderwerpen maakt het boek ook zeer bruikbaar voor personen, die hun eerder opgedane kennis willen opfrissen en weer op de hoogte gebracht willen worden van de stand van de wetenschap. In acht samenhangende hoofdstukken zijn de onderwerpen behandeld.

In een uitgebreide introductie bespreken de auteurs de meest voorkomende onderwerpen uit het omvangrijke vakgebied van de visuele perceptie. De auteurs geven daarin onder andere een beeld van het werk van de wetenschappers James Gibson (1904-1979) en David Marr (1945-1980) en hun specifieke benaderingen en beschrijvingen van modellen van de visuele waarneming. In het gedeelte met onvolkomenheden in onze waarneming geven de auteurs een beeld over visuele illusies, kleurzinstoornissen en optische verwisselingen. Zij beschrijven daarna vele historische feiten op een boeiende en sterk geïllustreerde wijze.

De uitvindingen en beschrijvingen van onder andere Johannes Kepler (1571-1630), Isaac Newton (1642-1727), Thomas Young (1773-1829), James Clerk Maxwell (1831-1879) en Christiaan Huygens (1629-1695) hebben bijgedragen tot het huidige niveau van kennis en ervaring. In het derde hoofdstuk “Licht en het oog” vindt de lezer achtergronden over het verschijnsel elektromagnetische straling, de fysiologische opbouw en werking van het oog, effecten van astigmatisme, visuele testmethoden, het netvlies met de staafjes en kegeltjes, de neurale activiteiten in het netvlies, de visuele cortex en over nabeelden.

In het hoofdstuk “Perceptie van afstand” wordt ingegaan op het inschatten en vaststellen van afstanden tot objecten. Vanzelfsprekend vindt de lezer veel informatie over het stereoscopisch zien. Het uiterst informatieve boek eindigt met een behandeling van de begrippen en onderwerpen “Zien van bewegingen”, “Herkenning van beelden” en “Zien en emotie”, waarin onder andere ingegaan wordt op stroboscopische effecten, de fenakistoscoop, cirkelvormige patronen met sterke kinetische effecten, de onverwachte effecten van nabeelden en op de bijzonderheden van de kamer van Ames, genoemd naar de Amerikaanse oogheelkundige Adelbert Ames (1880-1955). Ter afronding geven de auteurs nog een samenvatting en conclusies en vinden de lezers een overzicht met literatuur en trefwoorden.

ISBN 1 84169 204 2, “Visual Perception”, Nicholas J. Wade en Michael T. Swanston, Psychology Press, 2001, 292 pagina’s.