Gustav Ludwig Hertz (1887-1975)

In 1925 werd de Nobelprijs voor de Natuurkunde toegekend aan de Duitse Fysicus Gustav Ludwig Hertz (1887-1975). De prijs werd gedeeld met James Franck en zij ontvingen de onderscheiding voor de resultaten uit onderzoeken en experimenten en hun ontdekking van wetten die gelden voor botsingen van elektronen met atomen. Zij verrichtten hun onderzoek aan de universiteit van Berlijn en bevestigden daarmee het bestaan van het zogenoemde Bohrse atoommodel (1913, Niels Bohr).

Gustav Hertz ontving in 1925 de Nobelprijs voor de Natuurkunde.

Gustav Hertz groeide op in Hamburg en bezocht het gymnasium. Hij is een neef van de beroemde fysicus Heinrich Rudolf Hertz (1857-1894). Gustav ging studeren in het vak natuurkunde aan de universiteiten van Göttingen, München en Berlijn. Na zijn promotie in 1911 in Berlijn werd hij assistent in het Natuurkundig Instituut van de universiteit van Berlijn. Tezamen met James Franck deed hij onderzoek naar eigenschappen en bewegingen van elektronen, die algemeen bekend is geworden als het Franck-Hertz-experiment.

Tijdens de handelingen in de periode 1914-1918 was Hertz officier in het Duitse leger. Bij een gasaanval en een draaiende wind raakte hij zwaar gewond en moest maandenlang revalideren. Hij werd na zijn herstel ontslagen uit het leger. Vanaf 1917 hervatte hij zijn wetenschappelijk onderzoek. In 1920 kreeg hij voor vijf jaar de leiding over het natuurkundig laboratorium van de Philips Gloeilampenfabriek Eindhoven en specialiseerde hij zich in de gasontlading.

Vanaf 1925 werd hij benoemd als professor in de natuurkunde aan de universiteit van Halle. Door het politieke klimaat werd hij in 1935 teruggesteld in zijn bevoegdheden als professor. Gustav werd directeur van de onderzoeksafdeling van Siemens & Halske in Berlijn en werkte aan een ontwikkeling van diffusiescheidingssystemen voor lichte isotopen. Deze bijzondere scheidingstechniek zou later ook van toepassing worden voor de ontwikkeling van een atoombom.

Op basis van deze kennis en opgebouwde ervaring werd Gustav Hertz, tezamen met andere atoomdeskundigen in april 1945 door een speciale eenheid van het Rode Leger naar een locatie aan de Zwarte Zee gebracht. Hij leidde daar een laboratorium met Duitse specialisten, waaronder zich zijn neef bevond. In de herfst van 1954 kwam hij terug in de DDR en kreeg als directeur de leiding over het natuurkundig instituut van de universiteit van Leipzig.