Het dominerende oog

Het oog is het meest dominerende orgaan van onze tijd. Onze huidige cultuur is een absolute huldiging aan het zichtbare. Het onbekende wordt steeds zichtbaarder door de visuele ontwikkelingen in de multimedia en de moderne digitale beeldapparatuur. De virtuele en reële mogelijkheden, die ons vandaag ter beschikking staan, beïnvloeden onze kijk op beleving en werkelijkheid.

The Expanded Eye

De afgesloten expositie “The Expanded Eye” en de gelijktijdig uitgegeven geïllustreerde publicatie met dezelfde titel, zijn belangrijke getuigen van een enorme ontwikkeling in de beeldcultuur in de 20e eeuw en in de eerste jaren van de 21e eeuw. Het boek richt zich in het bijzonder op de wetenschappelijke ontwikkelingen in de kunst en de daaraan gekoppelde beeldcultuur en multimedia. Zien heet in de beschouwingen herkennen. Foto’s, objecten, installaties, film en video vanaf de veertiger jaren van de vorige eeuw tot aan dit moment zijn zichtbaar beïnvloed en behoren tot het spectrum van speelse experimenten in de kunst door allerlei ontwikkelingen in beschikbare technische apparatuur en digitale bewerkingen van beelden.

Ook kunstenaars kiezen steeds vaker voor de grensverleggende moderne methoden om de kijker te beïnvloeden of op andere gedachten te brengen. Het kijken naar kunst is steeds vaker een gestuurde belevenis voor de ogen en het brein van de waarnemer. Zowel de expositie als het boek geven leuke en interessante voorbeelden van spiegelingen, verwisselingen, illusies, licht- en schaduwbeelden, holografie en andere licht- en optica-installaties. Voor de kunst in de 20e eeuw werden er verschillende stijlen benoemd en als begrippen in de kunstwereld gebruikt. Er zijn meningen die aangeven dat er twijfels bestaan over die begrippen in de kunst. Duidelijk is in elk geval dat de stroming van de optische kunst, de zogenoemde op art, door invloeden van technische ontwikkelingen en de keuze van verschillende kunstenaars door het toepassen van hulpmiddelen, een geweldige evolutie doorgemaakt heeft.

Een duidelijke afbakening van deze vorm van kunstuiting is moeilijk aan te geven. Het boek geeft deze brede ontwikkeling voortreffelijk weer aan de hand van boeiende en brede inhoudelijke geïllustreerde artikelen. In een uitgebreide anthologie worden zeer veel begrippen uit de wonderlijke wereld van de optische, bewegende en multimediale kunst en de theoretische achtergronden gedetailleerd behandeld en veelal in een praktische toepassing getoond. De lezer vindt informatie over holografie, anamorfosen, optische illusies, moirée, kijktest en stereoscopie en over het werk van toonaangevende kunstenaars. Uniek in dit boek is een serie afbeeldingen, die gedrukt zijn met fosforescerende inkt. Voor liefhebbers van de fenomenen optische en kinetische kunst een uitstekende bron van inspiratie. Voor docenten en studenten moderne kunst en mediatechnieken een bron van informatie uit een boeiend vakgebied.

ISBN 3 7757 1814 1, “The Expanded Eye”, Bice Curiger, Hatje Cantz Verlag, 2006, 260 pagina’s.