Het kleurrijke leven van Johannes Itten

In het Saarland Museum konden bezoekers tot en met 12 januari 2003 op een uitgebreide wijze kennismaken met het kleurrijke leven en werk van deze internationaal bekende kunstenaar en kleurenexpert en leraar Johannes Itten. In meerdere zalen van dit moderne kunstcentrum was op een bijzondere wijze een expositie ingericht van zijn schilderwerken, tekeningen, aquarellen, boeken, illustraties, aantekeningen en schetsen.

Johannes Itten 1888-1967

Het werk en veelzijdige leven van de Zwitserse kunstenaar Johannes Itten (1888-1967) toonde het museum in Saarbrücken (D) twee interessante exposities. De expositie “Johannes Itten 1888-1967” toonde van Itten zijn creatieve zijde en de expositie “Johannes Itten-Wege zur Kunst” toonde zijn educatieve en wetenschappelijke zijde. Beide exposities worden elk ondersteund door een prachtig uitgevoerde catalogus met vele zeer kleurrijke afbeeldingen van de getoonde kunstwerken, gedetailleerde levensbeschrijvingen en vele foto’s uit het rijke leven van de in Zwitserland geboren Johannes Itten.

Als docent aan het instituut Bauhaus behoort Itten tot de groep sleutelfiguren in de ontwikkeling van de moderne kunst. Na de oprichting in 1917 van een eigen kunstschool in Wenen, werd Itten al snel door Walter Gropius gevraagd als docent aan het Bauhaus in Weimar. Zijn bijzondere kennis en benadering van de kleurenleer zijn ook nu nog onderwerpen voor discussie en studie. Ittens specifieke kleurenleer geldt veelal als uitgangspunt voor nader onderzoek van onze visuele waarneming.

Ittens retrospectief
Onder de bescherming van zijn beroemd geworden uitspraak “Alles in Einem - Alles im Sein” werd het kunstzinnige werk van Itten als retrospectief voorgesteld. Het was de eerste maal dat tijdens een expositie uit nagenoeg alle levensperioden werken en documenten werden getoond. Centraal in de expositie stonden zijn werken waarin zijn vrije abstractie gecombineerd was met Ittens experimentele kleuropbouw en beeldopbouw.

Het andere deel van deze groots opgezette retrospectief toonde Itten als leraar, cursusleider en pedagoog. Ook vele foto’s en documenten uit zijn veelzijdige privé leven gaven een boeiend beeld voor verdere studie en verdieping. Deze expositie was aansluitend ook te zien in de periode van 13 februari tot 4 mei 2003 in het Kunstmuseum Bern. De Itten-catalogi zijn leverbaar met een softcover en een hardcover.

ISBN 3 7757 1206 2 (HC), “Johannes Itten - Wege zur Kunst”, Dolores Denaro, Hatje Cantz Verlag, 2002, 343 pagina’s, € 41.

ISBN 3 7757 1218 6 (HC), “Johannes Itten 1888-1967”, Ernest W. Uthemann, Hatje Cantz Verlag, 2002, 205 pagina’s, € 51,20.

Saarland Museum, Bismarckstrasse 11-19, D-66111 Saarbrücken, www.saarlandmuseum.de.

Eind november 2002 vond in het kader van de retrospectief van Johannes Itten het wetenschappelijk symposium “Johannes Itten und die Moderne” plaats. Onder aansturing van het Kunsthistorisch Instituut van de Universiteit van saarland werd gedetailleerd ingegaan op de betekenis van Ittens werk en scheppingen voor het kunstonderwijs en de invloed ervan op de moderne kunst. In januari 2003 verscheen bij Hatje Cantz Verlag een boek met de voordrachten van het geslaagde internationale symposium.