Historische ontwikkelingen kleur in de 17e en 18e eeuw

Onze kennis over kleur is gecreëerd, overgedragen, toegepast en ontwikkeld en niet alleen in verschillende wetenschappelijke disciplines, zoals natuurwetenschappen, chemische wetenschappen, biologie en fysiologie, maar ook in de kunst, esthetiek, ambachten, technologie en handel sinds de oudheid. Voor elk van deze gebieden is onze kennis over kleur gericht op verschillende doelen en gebruiken en bestaat in verschillende en soms uiteenlopende vormen en voorstellingen.

Colour Histories

Het geheel aan kennis over kleur bestaat als basis uit een samenstel van praktische en theoretische vormen van kennis en ervaring uit de dagelijkse, esthetische, wetenschappelijke, technische, economische en filosofische context. De kennis over kleur heeft vooral in de “oudheid” geleid tot het ontstaan van verschillende kleurentheorieën, definities en afspraken over waardering, uitingen en waarneming van kleuren. Natuurlijk staan onze ogen en de visuele waarneming centraal in de geschiedenis van kleurenleer.

Inmiddels beschikken wij over apparaten voor kleurmetingen, kleurcorrectie en het spelen en experimenteren met kleur. Er is nog steeds wetenschappelijk onderzoek gaande naar het fenomeen van kleur en de fysiologie van ons oog en kijksysteem. Een groot deel van onze huidige kennis over kleur heeft zich ontwikkeld in de 17e en 18e eeuw. Kleurenkennis maakte juist in die twee eeuwen een forse groei door, door het werk van wetenschappers, onderzoekers, kunstenaars, filosofen en vooral door vele onbekende denkers en doeners.

Het boek Colour Histories geeft feiten en gebeurtenissen, die bijdroegen aan deze interessante ontwikkelingen, aan de hand van bijdragen over de wetenschap, kunst en technologie van kleur in de 17e en 18e eeuw, geschreven door vooraanstaande auteurs met kennis en ervaring met kleur. In een ruim opgezette introductie zijn de belangrijkste stappen in de ontwikkeling van onze kennis over kleur aan de hand van verwijzingen naar eerder verschenen literatuur, verhandelingen, publicaties en studie- en referentieboeken beschreven.

Kleur is een boeiend en blijvend onderwerp voor de opzet van een thematische postzegelcollectie.

De inhoud van deze introductie nodigt de lezer uit om snel naar de tekstbijdragen te gaan. Kleurrijke illustraties bij de artikelen zijn in een separaat kader verzameld. Elk artikel sluit af met een uitgebreid literatuuroverzicht. Een diversiteit van alle onderwerpen uit de kleurenleer en stijlen van wetenschappers en auteurs zorgen ervoor dat lezers een bijzondere benadering krijgen van de historische ontwikkelingen, de opgeworpen drempels, verwijten van collega wetenschappers, de tegenstrijdigheden, tegenwerkingen en resultaten van experimenten. Interessant is het ontstaan van fenomenen van kleurpiramides, kleurcirkels, kleursystemen en kleurterminologieën.

Ook de weg naar het benoemen en definiëren van kleuren is een boeiende geschiedenis. De ontdekking van het lichtspectrum door het gebruik van een prisma door Isaac Newton moet vast een schok gegeven hebben bij vele wetenschappers. Honderd en vijfentwintig jaar na deze ontdekking door Newton presenteerde Goethe de resultaten van zijn experimenten en publiceerde in 1810 zijn kennis in zijn boek “Zur Farbenlehre”. In meerdere artikelen zijn juist deze twee opmerkelijke gebeurtenissen aangehaald en besproken.

Door de diversiteit aan bijdragen maken lezers ook kennis met de ontwikkelingen van kleur en kleurenleer in Japan en veelal als inleidingen in de Griekse geschiedenis en de historische verhandelingen over kleur. Zowel de zwart/wit afbeeldingen tussen de teksten door, als de bundeling van veel verhalende en kleurrijke afbeeldingen maken dit studieboek over kleur en fascinerende gebeurtenissen en presentaties in de 17e en 18e eeuw tot een waardevol document voor elke liefhebber en professiole gebruiker van kleur en kleursystemen.

ISBN 978-3-11-033573-6, “Colour Histories”, Magdalena Bushart en Friedrich Steinle, Walter de Gruyter Publishing, 2015, 420 pagina’s.