Italiaans futurisme startte dromen over nieuwe wereld (1)

De komst van de kunststroming van het futurisme liep in Italië niet op rolletjes. “Steek de bibliotheken in brand! Verleg de loop der kanalen om de musea onder te laten lopen! Wat een vreugde de oude roemrijke doeken te zien afdrijven!” Deze prikkelende uitspraken werden niet in dank afgenomen in de kunstwereld, maar werden wel onderdeel van discussie bij kunstbeheerders en -bezitters.

Marinetti en het futurisme in het Rijksmuseum Twenthe

De Italiaanse dichter Filippo Marinetti gaf deze en soortgelijke afbrekende uitspraken een internationaal tintje door ze te publiceren in de Franse krant Le Figaro als een prikkelend onderdeel uit zijn futuristisch manifest. Op 20 februari 1909 luidt de Italiaanse dichter Filippo Tommaso Marinetti daarmee een nieuw artistiek tijdperk in.

In het manifest bezingt hij de snelheid, de toekomst, agressiviteit en activisme en wijst hij het kunstzinnige verleden resoluut af. Deze energieke uitgangspunten spraken veel jonge kunstenaars en intellectuelen aan, waardoor hij al snel een groep jonge futuristen om zich heen verzamelde. In de drie decennia die volgden gebruikten de futuristen hun verbeeldingskracht om de droom van Marinetti van een radicaal nieuwe toekomst vorm te geven.

Auto + race + stad, Roberto Marcello Baldessari, 1917, assemblage van geschilderd hout, 45 x 39 x 36 cm, privécollectie, Rovereto; afbeelding uit de catalogus Marinetti en het futurisme.

Tot en met 19 februari 2023 is in de tentoonstelling “Marinetti en het futurisme: manifest voor een nieuwe wereld” in het Rijksmuseum Twenthe de artistieke ontwikkeling van het futurisme aan de hand van de inspanningen van de initiatiefnemer en tevens charismatische leider Filippo Marinetti te ervaren en te bewonderen. (Wordt vervolgd).

ISBN 978-94-6262-322-4, “Marinetti en het futurisme”, Julia Wolters en Loes Visch, Waanders Uitgevers, 2022, 96 pagina’s, € 23,95.

Rijksmuseum Twenthe, Lasondersingel 129, NL-7514 BP Enschede, www.rijksmuseumtwenthe.nl.