Jan Evangelista Purkinje (1787-1869)

De Tjechische wetenschapper en fysioloog Jan Evangelista Purkinje (1787-1869) was tevens actief als filosoof en politicus. In 2017 is er extra aandacht voor hem ter gelegenheid van zijn 230e geboortedag. Purkinje bezocht na de technische school in zijn geboortestad, het gymnasium in de stad Mähren. Tijdens zijn opleiding werd hij koorzanger, speelde viool en sloot zich na afsluiting van het gymnasium aan bij een kerkelijke orde. Nog voor zijn officië-le benoemingen trad hij uit de orde en vond een nieuwe levensweg.

Fysioloog Jan Evangelista Purkinje was ook actief als filosoof en politicus.

Door zijn studie Medicijnen in Praag werd zijn voorliefde voor anatomie en fysiologie sterk ontwikkeld. In 1818 promoveerde Purkinje als doctor in de Medicijnen en bekwaamde zich onder andere in de achtergronden van onze visuele waarneming en werd hij specialist in de neurowetenschap. In 1819 verscheen zijn eerste dissertatie “Bijdragen over het zien in subjectieve zin”.

Van het werk van Goethe en zijn theorie van de kleurenleer was Purkinje volledig op de hoogte. In 1823 had hij in Weimar een eerste contact met Johann Wolfgang von Goethe. Hij sloot zich aan bij de Vrijmetselarij. Zijn neurowetenschappelijke benadering heeft een grote invloed gegeven op de ontwikkelingen in de oogheelkunde en het begrijpen van de werking van ons brein op licht- en beeldindrukken. Naar hem zijn onder andere vernoemd het Purkinje-effect, de Purkinje-beelden (reflecties van het vlammetje van kaarsen door de structuur van het oog) en de Purkinje-boom (een stelsel van kleine bloedvaten in het netvlies).