Kants filosofie is behouden als een praktische filosofie (2)

De laatste neokantiaan die de nauwe dialoog met de wetenschappen trachtte te behouden en tegelijkertijd de kritische methode van Kant vasthield, was Ernst Cassirer van de Marburgse School. Het ontstaan van Europa was eng verbonden met het rationalisme en de filosofie van de rede, zoals het zijn meest concrete vorm kreeg in het werk van de Duitse filosoof Immanuel Kant (1724-1804).

Visual Turn

Kants ideeën ten tijde van de ‘Verlichting’ hadden een grote invloed op de westerse wijsbegeerte. Dit studieboek toont aan dat als gevolg van recente wetenschappelijke ontwikkelingen in de epigenetica, kunstmatige intelligentie en andere denkgebieden, het neokantianisme vandaag goed gepositioneerd is om de status als leidende kracht in de filosofie te herwinnen.

Daartoe biedt het eerste deel van het boek een kritische verdieping, vanuit het perspectief van heden, van empirisme, naturalisme en analytische filosofie, evenals een reconstructie van rationalisme, ook binnen Kants eigen ‘kritisch idealisme’, en introduceert daarbij een nieuw element dat de auteur visueel denken noemt. Visueel denken moet een belangrijk ontwikkelingsstadium zijn geweest vóór de opkomst van taal rond 50.000 jaar BP, en er zijn aanwijzingen dat taal zich in de loop van de tijd ontwikkelde uit elementen van visuele cognitie.

René Descartes en Ludwig Wittgenstein waren ook beroemde filosofen met een grote betekenis.

In het tweede gedeelte van het boek wordt aangetoond dat visueel denken aanwezig is in Plato's beroemde dialoog Meno, in René Descartes' “intuïtief bewijs” en in Kants “schematisme”, en wordt de relatie tussen visueel denken en Cassirers “symbolische zwangerschap” uitgelegd. In een laatste stap wordt Kants epistemologie besproken met het oog op bepaalde kritieke punten die nog moeten worden gemoderniseerd om recente wetenschappelijke bevindingen weer te geven, met name die op het gebied van visiewetenschap en nativisme. Een voortreffelijke referentiebron en zeer geschikt voor de opleiding filosofie.

ISBN 978-3-8260-7629-9, “Visual Turn”, Wolfgang Wein, Verlag Königshausen & Neumann, 2022, 3e druk, 802 pagina’s, € 68.