Kleurharmonie door het gebruik primaire kleuren

Met haar kunstboek “Primärfarben und Farbharmonie” heeft onderzoekster en auteur Ulrike Boskamp een omvangrijk kunst- en cultuurhistorisch onderzoek studie naar het gebruik van kleur in de Franse natuurwetenschap, kunstliteratuur en schilderkunst in de 18e eeuw met veel succes afgesloten.

Primärfarben und Farbharmonie

Het doel om een beeld te schetsen welke invloed kleur had op de ontwikkelingen in de Franse kunst in de 18e eeuw is daarmee voltooid en kan het resultaat van haar bevindingen gebruikt worden voor verdere detailleringen in de verdiepende kunst- en cultuurhistorische studies aan hogescholen en universiteiten. De geschiedenis van kleur in de Franse cultuur in de 18e eeuw is zeker beïnvloed door een publicatie van Isaac Newton en zijn kleurenleer. De historische publicatie “Opticks” bracht een enorme verandering over het verschijnsel kleur. Zowel in de fysica als in een algemene benadering in de kunst veroorzaakte zijn beschrijving een enorme verschuiving. Voor het eerst kon men kleur meten en kleuren ordenen. Met Isaac Newtons Opticks (1704) werd kleur het prototype van de experimentele onderzoeken van dit natuurverschijnsel.

De Franse reactie op dit nieuwe inzicht in het ontstaan van kleur en de onderlinge relaties tussen verschillende kleuren is in deze publicatie voor het eerst omvangrijk beschreven. Auteur Louis Bertrand Castel en kleurendrukkers Jacob Christoph Le Blon en Jacques Fabien Gautier d’Agoty legden met anderen rondom 1750 een basis voor de conceptionele relatie van primaire kleuren en kleurenharmonie tussen kunst en natuurwetenschap. In het eerste hoofdstuk geeft de auteur een beeld van de stand van zaken van de kleurenleer in de 17e eeuw en haalt daarin specifieke bevindingen van Descartes en Huygens aan. Na deze inleiding bevat het leerboek twee gedeelten, verdeeld in “Het tijdperk van het prisma” en de “Waardering voor zwart en wit”. Voor haar studie maakte de auteur voornamelijk gebruik van Franse archieven, studieboeken en literatuur en richt zich in het eerste deel voornamelijk op Isaac Newtons “Opticks”. Ze beschrijft gedetailleerd zijn kleurentheorie en splitst de reacties in Frankrijk in drie gedeelten, te weten voor het verschijnen van Opticks, na het verschijnen van Opticks en na het overlijden van de wetenschapper in 1727. Voor iedereen met belangstelling voor het fenomeen kleur, voor studenten kunst en kunstgeschiedenis en voor onderzoekers van onze visuele kleurwaarnemingen een uitstekend leerboek en referentiebron. Dankzij de bundeling van 62 kleurrijke illustraties, een personenregister en een uitgebreide literatuurlijst is dit studieboek ook waardevol voor kleurdeskundigen.

ISBN 978-3-89739-576-3, “Primärfarben und Farbharmonie”, Ulrike Boskamp, VDG Weimar, 2009, 355 pagina’s.