Laveren tussen waarheid en leugen door spel met beelden (1)

Volgens de auteur en samensteller van het wetenschappelijke studieboek “Bild und Negativität” is het een oude, tot aan vandaag onopgeloste strijdvraag of beelden ons net als teksten minder of meer kunnen bedriegen. Ook komt er dan de vraag, hoe die beelden dat kunnen doen. Het studieboek is het resultaat van een interdisciplinair onderzoeksproject. In het project zijn meerdere historische feiten en gebeurtenissen onderzocht op waarheid of geen waarheid.

Bild und Negativität

Ook laat de auteur vele media-experts aan het woord over resultaten van analyses van oudere en recentere voorvallen. Na een uitgebreide inleiding over het onderzochte onderwerp is het studieboek verdeeld in twee thema’s, namelijk in een theoretische benadering en een praktische benadering. Door de interdisciplinaire benadering zijn er ook verschillen in bevindingen uit studies bekend geworden. De lezers krijgen daarvan eveneens een beeld voor een eigen interpretatie.

Bij foto’s is een oud recept bekend, namelijk dat van het retoucheren. Door komst van digitale systemen is de manipulatie van beelden in een stroomversnelling gekomen. In het theoretische gedeelte begint de eerste bijdrage over het verschil in waardering van een beeld of een tekst en wordt het begrip van een iconische ontkenning besproken. In deze specifieke paragraaf brengt de betreffende auteur de wereldberoemde iconische afbeelding van het schilderij met de “pijp” van Magritte.

De ontkenning dat er geen sprake is van een pijp, is verder als constatering uitgewerkt in verschillende vormen van ontkennen, bijvoorbeeld als een conventionele ontkenning, een verhalende ontkenning, een mereologische ontkenning en een parodistische ontkenning. Het op een parodistische wijze omgaan met het geven van informatie of het aan de kaak stellen van misstanden is het handelsmerk geworden van Honoré Daumier. (Wordt vervolgd).

ISBN 978-3-8260-6509-5, “Bild und Negativität”, Lars Nowak, Verlag Königshausen & Neumann, 2019, 494 pagina’s.