Leerling maakt kennis met zichtbaar maken van licht

Voor gebruik in het middelbaar onderwijs HAVO/VWO verschenen twee lesbrieven op het gebied van onderzoek naar licht en over de verschijnselen van fluorescentie en luminescentie van stoffen en materiaal. Beide lesbrieven zijn ontwikkeld door een opdracht vanuit het Onderwijsinstituut Scheikunde van de Universiteit Utrecht. In de lesbrief Fluorescentie en pH maakt de leerling kennis met een speciale eigenschap van stoffen om onder instraling van een bepaald soort licht een ander soort licht uit te stralen.

Luminescentie

Fluorescentie heeft een toepassing in wetenschap en techniek en is ook in gebruik in ons dagelijks leven. De auteurs van de lesbrief geven eerst een inleiding over licht en absorptie en behandelen de verschijnselen van fluorescentie en fluoresceïne. Met opdrachten wordt de uiterst interessante lesbrief afgesloten. Een aantal belangrijke toepassingen van fluorescentie zijn de zogenoemde fluorescentie buislampen (TL-lampen), de beeldbuizen van ouderwetse tv-toestellen en de bekende eurobankbiljetten. De echtheid van een bankbiljet kan onder andere vastgesteld door het licht van een UV-lamp.

De tweede lesbrief gaat over de theorie van luminescentie en over het kwalitatief en kwantitatief meten aan luminol. In de lesbrief wordt uitgelegd hoe (chemo)luminescentie werkt en wordt er praktisch gewerkt met luminol om net als in films van CSI bloed aan te tonen. In de lesbrief zelf staan opdrachten en experimenten met chemische stoffen om het uitstralen van licht bij verschillende oplossingen te onderzoeken.

De experimenten zijn niet geheel ongevaarlijk! Ook wordt gemeten aan de werking van Glowsticks en de invloed van een hogere temperatuur op de lichtopbrengst. Bij forensisch onderzoek wordt luminol gebruikt om zelfs kleine hoeveelheden bloed aan te tonen. Daders zullen vooraf hun sporen willen wissen, maar door een slimme luminolmethode is het toch mogelijk om alles aan het licht te brengen. Voor meer informatie over deze twee lesbrieven www.chem.uu.nl/vwo of via e-mail science.vwo.chem@uu.nl.