Met het medium fotografie historische feiten vastgelegd

Na voorzichtige verdere ontwikkelingen en gebruik van fotografische apparaten en fotogevoelige materialen na verrassende eerste presentaties en introducties in 1839 kwam er aan het eind van de 19e eeuw een grote belangstelling voor foto’s op gang. Er werden steeds meer fotoapparaten aangeboden en de kwaliteit en het gemak van het fotograferen namen met sprongen toe.

Fotografie im Ersten Weltkrieg

De fotografie werd al snel beschouwd als een objectief en betrouwbaar middel om daarmee personen te informeren over gebeurtenissen van heinde en verre en actuele situaties als beelden te documenteren. Journalisten en specifieke persfotografen maakten ook steeds meer gebruik van de mogelijkheden om berichten te illustreren en de werkelijkheid op de gevoelige plaat vast te leggen. Al snel kwam er ook een nieuwe trend opgang rond de eeuwwisseling naar de 20e eeuw. De kunst van retoucheren werd ontdekt en wordt veelvuldig toegepast bij pers- en reclamefoto’s.

Ook het spel met hoge contrasten en bewuste beeldmanipu-laties werd professioneel aangepakt. De fotografie werd een volwassen medium. Er kwamen steeds meer persagenturen en persbureaus. In politieke zin werden propagandamachines ontwikkeld om daarmee de bevolking op een specifieke wijze via foto’s te informeren en te manipuleren. De censuur deed zijn intrede. Hoe fotografie werkt in de periode van geweld en oorlog tijdens de Grote Oorlog toonde de expositie “Fotografie in de Eerste Wereldoorlog” in het Museum voor Fotografie te Berlijn.

Bij deze foto-expositie verscheen een rijk geïllustreerd fotoboek met beschrijvingen over het gebruik van fotografie en foto’s voor het vastleggen van feiten en gebeurtenissen aan het front, als spionagemiddel, als beeldrapportage voor het thuisfront en voor propagandadoeleinden. Aan het begin van de 20e eeuw waren er al meerdere persbureaus actief met het registreren van actuele gebeurtenissen, reisverslagen en dagelijkse situaties. Ook het gebruik van fotocamera’s door particulieren maakte een enorme ontwikkeling door.

Soldaten op weg naar het front namen veelal een camera mee om plaatjes te schieten voor de achterblijvers. Al snel werd de militaire censuur van kracht en werd de stroom foto’s beperkt. Ondanks deze beperkingen zijn er momenteel duizenden opnamen uit de Grote Oorlog beschikbaar voor studie. In het fotoboek geven deskundigen interessante beschouwingen en toelichtingen over diverse onderwerpen in relatie tot de fotografie in de eerste wereldoorlog. Zo zijn er bijdragen over het gebruik van de kleurenfotografie, specieke oorlogsfoto’s, foto’s voor het thuisfront, de fotografie voor observaties van landschappen, foto’s voor het vastleggen van aangerichte vernielingen aan kunstschatten en historische bouwwerken en opnamen van schaamte, verdriet en herdenking. Het boek bevat tevens een aantal stereoscopische foto’s. Ook zijn er voorbeelden van documenten van propaganda en ansichtkaarten.

ISBN 978-3-86502-340-7, “Fotografie im Ersten Weltkrieg”, Ludger Derenthal en Stefanie Klamm, E.A. Seemann Verlag, 2014, 128 pagina’s.