Müller-Lyer Illusie

Beide lijnen zijn exact even lang. Toch denk je direct zeker te weten, dat de bovenste lijn langer is. Ook bij deze illusie neemt je brein een loopje met de werkelijkheid. Waarom zie je twee verschillende lengtes, terwijl beide lijnen even lang zijn?

Welke lijn is langer, boven of onder?

De bekende Müller-Lyer illusie is één van de meest besproken visuele illusies uit een reeks van andere optische verschijnselen. De Müller-Lyer illusie is een illusie, die betrekking heeft op de wijze waarop wij relatieve afstanden waarnemen en hoort tot de groep van psychologische illusies.

De vorm van de illusie zelf is eenvoudig en bestaat uit een aantal figuren van rechte lijnen die zijn afgebakend met pijlpunten. Deze pijlpunten verwijzen afwisselend naar buiten of naar binnen. Aan de kijker wordt gevraagd de lengte van beide lijnen tussen de pijlpunten te vergelijken. Een lijnstuk waarvan de pijlpunten naar buiten wijzen wordt door de waarnemer in het algemeen als korter geïnterpreteerd dan wanneer beide pijlpunten naar binnen wijzen. Dat lijnstuk lijkt een stukje langer.

Franz Carl Müller-Lyer

De illusie werd voor het eerst beschreven door de Duitse psychiater en socioloog Franz Carl Müller-Lyer (1857-1916) in 1889. Hij publiceerde vijftien versies van zijn geometrische illusie in het Duitse tijdschrift Zeitschrift für Psychologie. De illustratie laat zijn eenvoudigste en bekendste versie zien. De ogenschijnlijk eenvoudige psychologische illusie stelt de wetenschap tot op de dag van vandaag voor een aantal vraagtekens.

Cultuurafhankelijke illusie

Het blijkt overigens dat het verklaren van de illusie cultuurafhankelijk is. Dit is blijkbaar gerelateerd aan het grote aanbod aan rechte lijnen en hoeken in onze directe dagelijkse omgeving. Zo is gebleken dat bijvoorbeeld bepaalde Afrikaanse mensen niet onderhevig zijn aan deze rechte illusie omdat hun omgeving gedomineerd wordt door curven in plaats van rechten, hoeken en perspectief. De vele wetenschappelijk onderbouwde verklaringen voor de illusie van deze schijnbaar simpele geometrische voorstelling blijven bij wetenschappers en psychologen de nodige aandacht vragen.