Museum Escher in Het Paleis kiest voor nieuwe inrichting

Op 29 augustus 2009 werd in het museum Escher in Het Paleis de nieuwe expositie “Escher tot in de eeuwigheid” onder grote belangstelling van genodigden feestelijk geopend. In een korte periode hebben Het Paleis en de Escher tentoonstelling een metamorfose ondergaan. “Escher tot in de eeuwigheid, leven en werk van M.C. Escher vanuit een ander perspectief”, is een compleet nieuwe tentoonstelling die aandacht besteedt aan het oeuvre van de kunstenaar vanuit een nieuw perspectief.

Escher in Het Paleis

Aan één van de mooiste lanen van Den Haag (het Lange Voorhout) is dit mooie voormalige paleis van koningin Emma sinds 2002 omgetoverd in het Museum Escher in Het Paleis. De authentieke sfeer en de ambiance van toen is voor een groot deel bewaard gebleven en dienen nu als schatkamers voor vrijwel alle werken van de wereldberoemde Nederlandse graficus M.C. Escher. Het resultaat van de aanpak is een verrassende tocht geworden langs het artistieke leven en de ontwikkelingen van Maurits Cornelis Escher (1898-1972). Aan het begin van zijn carrière is de jonge Escher nog onder de indruk van het Italiaanse landschap. De bergen en het landschap leveren hem een andere kijk op de wereld om hem heen.

Als hij later geïnteresseerd raakt in de vlakvulling, de kristallografie en de oneindige ruimte, combineert Escher deze interesse met een wiskundige manier van werken. Wie aan Escher denkt, ziet zijn werken met dag en nacht, vogels en vissen, de oneindige trap, metamorfosen, of werken waarin de voorstellingen doorlopen en de vorm verandert. Ook zet hij toeschouwers gemakkelijk op een verkeerd been in zijn werken als de doorlopende waterval en de telkens maar stijgende trappen. Optische illusies zijn slechts in een zeer gering deel van zijn bekende oeuvre terug te vinden.

Een andere opvallende kunstvorm is zijn speciale verbinding tussen eeuwigheid en oneindigheid. Hij maakt bij het realiseren van kunstwerken gebruik van kringlopen, cirkellimieten, metamorfosen, Perpetuum Mobilé en geschakelde ruimtes. Hoe deze kunstuiting tot stand komt, wordt op een duidelijke en boeiende wijze in de nieuwe tentoonstelling uitgelegd en aan de hand van voorbeelden getoond. Naast het werk van M.C. Escher kreeg het interieur van Emma’s Winterpaleis extra aandacht. Koningin-Moeder Emma was de eerste van vier vorstinnen die dit Paleis gebruikte. Zij woonde en werkte er in de maanden van de winterperiode.

Aan het Lange Voorhout ontving zij het officiële bezoek en ook haar familie. Bij de renovatie is het parket hersteld dat Donald Judd in 1991/1992 ontwierp voor de voormalige Koninklijke vertrekken van de begane grond en de 1e verdieping. Enkele kroonluchters die in 2003 en 2007 voor dezelfde vertrekken zijn gemaakt, hebben een nieuwe plaats gekregen en de oorspronkelijke glans en glorie zijn weer hersteld. De nieuwe kijk op het werk van Escher komt in een elegante en lichte omgeving met 19e-eeuwse elementen met een hedendaagse museale presentatie.

Het leven en werk van Escher
Op 17 juni 1898 is M.C. Escher geboren te Leeuwarden. Zijn eerste grafische werk ontstond in 1916 vanuit het gebruik van linoleumsneden. In de periode 1919-1922 volgde Escher een opleiding tot graficus aan de “School der Maatschappij voor Bouwkunde en Kunstnijverheid” in Haarlem. Zijn belangrijkste leermeester is Samuel Jessurum de Mesquita. In 1922 maakt Escher een rondreis door Spanje en maakt kennis met de geweldige wereld van de mozaïeken in het Alhambra te Granada en is meteen geïnspireerd door unieke mathematische vlakverdelingen.

Een doorkijkje in de bijzondere ambiance van het Museum Escher in Het Paleis en door M.C. Escher ontworpen zegels.

Zijn grote liefde Jetta Umiker uit het Italiaanse Ravello ontmoette hij in 1923, waarmee hij in 1924 trouwde. In datzelfde jaar had Escher zijn eerste expositie in Nederland. Vanaf oktober 1925 verblijft hij met zijn vrouw in een huis in Rome. Tussen de jaren 1927 en 1935 maakt hij vrijwel jaarlijks tochten door Italiaanse berglandschappen. In zijn werk is deze periode goed zichtbaar. Ook tekent hij meerdere zelfportretten. In de dertiger jaren verschijnen steeds meer boeken en publicaties met zijn werk en in 1934 wordt één van zijn werken met een prijs tijdens een tentoonstelling in Chicago onderscheiden.

In het jaar 1935 is er een verhuizing naar Zwitserland. Zijn werk is tot dat moment sterk verbonden met de werkelijkheid. Met zijn tweede bezoek aan de Moorse mozaïeken en het bezoek aan Mezquita in Córboda wijdde Escher zich in zijn creatieve werk bijna volledig aan vlakverdelingen en mathematische patronen. Zijn eerste metamorfose realiseerde hij in 1937 tijdens zijn verblijf in Ukkel bij Brussel. Eén van zijn omvangrijkste boeken met artikelen, toelichtingen, experimenten en een schat aan prenten verscheen in 1940. Met zijn verhuizing in 1941 vestigt Escher zich in Baarn. Tien jaar later publiceren meerdere belangrijke tijdschriften over zijn werk.

Zijn grootste expositie vindt plaats in het Stedelijk Museum in Amsterdam in 1954 in het kader van een groot internationaal mathematisch congres. Zijn werk wordt steeds meer gewaardeerd in binnen- en buitenland door publicaties en exposities en vooral door zijn creatieve genialiteit. Hij ontving tweemaal een koninklijke onderscheiding. Ter ere van Eschers 70e verjaardag is er een tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag en is er een uitgebreide oeuvre catalogus verschenen. Hij ontwierp ook postzegels, exlibrissen, bankbiljetten en uitnodigingskaarten. Op 27 maart 1972 overlijdt de Nederlandse graficus Maurits Cornelis Escher.

(bron: tijdlijn M.C. Escher, die u kunt vinden op de informatieve website van Escher in Het Paleis).

Escher in Het Paleis, Lange Voorhout 74, NL-2514 EH Den Haag, www.escherinhetpaleis.nl.