Nieuwe feiten waarneming uit gericht hersenonderzoek

In het onlangs verschenen boek “Sehen” brengt wetenschapper en auteur Rudolf E. Lang op aangename en bijzondere wijze de laatste bevindingen rondom het onderzoek naar de werking van onze hersenen en de relatie tot onze visuele waarneming in woord en beeld dichterbij. Meerdere onderzoekers komen steeds nader tot het volledige overzicht van het functioneren van onze hersenen bij het proces van zien en waarnemen. Elk nieuw ontdekt puzzelstukje is weer spectaculair en zorgt telkens voor enige opwinding bij wetenschappers.

Sehen

Het boek nodigt lezers uit op een reis door het verbazingwekkendste orgaan door de scheppingskracht van de natuur, het brein. Centraal in het aantrekkelijke reisverhaal met talloze wetenswaardigheden, is het beroemde gezicht van de Mona Lisa met haar mysterieuze glimlach, dat bij velen op het netvlies staat. In de proloog geeft de auteur een overzicht van de vele stappen die gedaan zijn om een digitaal portret van de Mona Lisa te verzenden naar de maan en weer retour te zenden om het oorspronkelijke beeld weer te reproduceren.

Dit experiment is bijzonder gelukt. Een derde deel van onze hersenen is voor ons zintuig zien beschikbaar en beelden worden via ingewikkelde wegen verwerkt vanuit ons netvlies tot aan de herinnering. De verwerkingstijd is vanuit de resultaten van experimenten en onderzoek in beeld. De auteur behandelt het volledige proces van zien, waarnemen en herkennen stap-voor-stap en geeft telkens een uitgebreide toelichting op het natuurlijke proces. Magisch blijft de langdurige discussie over de deeltjes- of golftheorie. Een compromis is echter gevonden en werd aangenomen.

In de bijdrage “De kunst van Santiago Ramón y Cajal” geeft de auteur een prachtige geschiedenis over het werk van deze geweldige Spaanse neuro-anatoom, ook wel de vader van de moderne neurowetenschap genoemd. Hij heeft daartoe een studie gemaakt over de tekeningen in het bewaard gebleven schetsboek. Verder beschrijft hij de werking van het netvlies en het ontstaan van kleine stroompjes, die naar de hersenen vloeien.

Voorbeelden van postzegels met het thema Zien en Waarnemen. Uit Spanje en Zweden met een afbeelding van Santiago Ramón y Cajal, neuro-anatoom en uit Israel, 2015 ter gelegenheid van het Jaar van het licht met een detail van staafjes en kegels in het netvlies.

De komst van de term synaps als contactplaats tussen twee zenuwcellen werd op voorstel van de psycholoog Charles Scott Sherrington ingevoerd. Op de beschrijving van de ‘reis’ van de beeldjes naar de hersenen komt de auteur een unieke tekening van Leonardo da Vinci tegen, waarop hij zijn visie geeft van het neurale proces tussen het oog en de hersenen. Inmiddels is het geheel gedetailleerder in beeld gebracht. De belangrijkste stappen in onze kennis over de werking van onze hersenen heeft de auteur eveneens gedetailleerd verteld.

De verwerking van het beeld van Mona Lisa komt telkens als rode draad in alle beschrijvingen terug. Er is dan ook veel praktische ervaring verzameld over de manier waarop wij kijken naar de Mona Lisa door oogbewegingen vast te leggen. De inhoud van dit leerzame boek maakt dit boek uitermate geschikt voor oogheelkundigen en voor iedereen met meer dan alleen interesse in onze visuele perceptie.

ISBN 978-3-15-010991-5, “Sehen”, Rudolf E. Lang, Philipp Reclam jun. Verlag, 2014, 175 pagina’s.