Nog meer ruimte scheppen met gebruik van perspectief

Een voorstelling van een perspectivische driedimensionale ruimte, die afgebeeld is op een tweedimensionaal vlak, vraagt om improvisatiekracht van de waarnemer om de illusie van ruimte zo te ervaren. Voor waarnemers hangt het eindresultaat af van individuele vroegere ervaringen en van verwachtingspatronen bij het kijken naar en het ervaren van de voorstelling. Eerder opgedane kennis over het fenomeen van het perspectief maakt de herkenbaarheid eenvoudiger en zelfs minder opvallend.

Raum auf der Fläche

Het blijkt overigens wel dat de visuele waarneming en ervaring van perspectief mede afhankelijk zijn van methodische, culturele en etnische achtergronden. Vals perspectief is een variant, die ontwikkeld is om ons op het verkeerde been te zetten om ons daarmee te vermaken of het beeld beter te laten uitkomen. Het juist zien van diepte is een belangrijke voorwaarde om veilig te functioneren in binnen en buiten situaties. Kunstenaars maken ook gebruik van de kunst om met perspectief te spelen en de kijkers te laten genieten van mooie beelden.

Wordt voor het valse perspectief gekozen, dan is er sprake van een nieuwe stroming in de kunst, namelijk die van de onmogelijke constructies en figuren. Onze ogen zien dan heel duidelijk een gesloten en mooi gevormde constructie maar onze hersenen trekken al snel alles in twijfel en herkennen direct of iets later het bedrog.

Over perspectief en de invloed ervan op het creëren van driedimensionale ruimten op tweedimensionale ondergronden gaat één van de uitgaven van het educatieve tijdschrift Kunst + Unterricht (325 - 326). Auteurs geven een gevarieerde inleiding over de vele aspecten die samenhangen met ruimtelijke voorstellingen door onder andere stereoscopie, fotografie, objecten, schilderkunst, schaduwspel en op-art. Een tijdschrift als geweldige inspiratiebron en voorzien van vele leerzame opdrachten voor gebruik in het voortgezet onderwijs en voor geïnteresseerden in perspectief.

“Raum auf der Fläche”, Monika Miller, e.a., Kunst + Unterricht nr. 325/326, Friedrich Verlag, 2008, 96 pagina’s.