Norbert Wiener (1894-1964)

De Joods-Amerikaanse wiskundige Norbert Wiener (1894-1964) is vooral bekend geworden als grondlegger van de cybernetica. Ook was hij een expert op het gebied van stochastische en ruisprocessen en leverde belangrijke bijdragen aan de ontwikkelingen binnen de vakgebieden elektrotechniek, telecommunicatie en de meet- en regeltechniek.

Naar hem is tevens het Wiener filter vernoemd.

In de oorlogsjaren 40-45 werkte hij onder meer aan een wiskundig geoptimaliseerde vuurgeleiding voor de artillerie en aan een tijdreeksanalyse voor het bepalen van de optimale omvang van scheepskonvooien op zee in relatie tot het beperken van de schade door aanvallen van onderzeeboten.

Na het beëindigen van de oorlog verzette hij zich tegen inzet van wetenschap voor de bewapeningsindustrie. Binnen het toepassingsgebied van kansberekening herinneren de begrippen Wienerproces en Wiener-integraal aan zijn bijdragen aan praktische toepassingen van de wiskunde. Naar hem is tevens het Wiener filter vernoemd. Hij schreef zich al op jonge leeftijd voor een studie zoölogie in op de Harvard Universiteit in Cambridge (USA) en enkele jaren filosofie aan de Cornell Universiteit, om na een terugkeer op Harvard in 1912 zijn studie af te sluiten met zijn dissertatie over wiskundige logica.

Na Harvard studeerde hij verder in Cambridge (UK) bij Bertrand Russell en in 1914 in Göttingen (D) bij David Hilbert en Edmund Landau. Hij sprak vloeiend de talen Engels, Frans, Duits, Spaans en Chinees, gaf zelfs les in deze talen en werd regelmatig ‘verstrooide’ professor genoemd. Hij schreef meerdere publicaties als studie- of referentieboek. Hij overleed in Stockholm tijdens een kort verblijf in deze stad vanwege een congres met voordrachten en presentaties.