Onmogelijke wordt waar in constructies van Jos de Mey

Optisch bedrog, onmogelijke constructies en verdraaide perspectieven worden in de schilderkunst door kunstenaars veelvuldig toegepast om het zien, waarnemen en ervaren van de kijkers volledig in de war te sturen. Daarbij wordt zelfs het onmogelijke mogelijk in de unieke kunstontwerpen van de Belgische kunstenaar Jos de Mey. Jos de Mey behoort tot de kunstenaars die spelen met illusionistische ontwerpen om daarvan prachtige, verrassende en vooral kleurrijke schilderstukken te realiseren.

Jos de Mey. Aussichtsreich

In de 60-er van de vorige eeuw kreeg hij een bijzondere belangstelling voor de op-art, geometrische voorstellingen, symmetrie en voor het optische verschijnsel van onmogelijke figuren. Hij liet zich daartoe ook inspireren door de kunst van Escher en wetenschappelijke benaderingen van onmogelijke figuren door Penrose. Door zijn studies aan de Kunstacademie Gent op het gebied van architectuur, sculptuur, modeltekenen en de kleurenleer ontwikkelde hij tevens een geheel eigen benadering van geometrische en perspectivische voorstellingen.

Zijn liefde voor het typische Vlaamse landschap en de Vlaamse cultuur bracht hij op een voor hem unieke wijze in verbinding met zijn interpretaties van het optische bedrog door het gebruik van modellen van onmogelijke figuren in zijn architectonische bouwconstructies. In werkelijkheid kunnen zijn voorstellingen niet of nog net niet gerealiseerd worden. Zijn creaturen bestaan alleen op het platte vlak in een driedimensionale wereld van Jos de Mey. In of in de nabijheid van zijn eenvoudige of ingewikkelde illusionistische houten, zand- en handgevormde stenen, betonnen en kartonnen constructies zijn altijd wel figuren van zijn favoriete personen en het uiltje aanwezig of direct in de buurt.

Bij de vergezichten of mooie doorkijkjes op de schilderijen komen we vanzelf terecht op zijn lievelingsplekjes van het Vlaamse landschap. Realistische omstandigheden vullen op een prachtige wijze het onmogelijke aan. Toeschouwers beleven een kijkervaring van bijzondere aard. Door de perfect ontwikkelde wijze van schilderen van bekende figuren van beroemde schilders, van mathematische voorwerpen, natuurgetrouwe bouwstenen en de keuze voor een uitgekiend perspectief met bijzondere verdwijnpunten, zijn in eerste instantie de onmogelijke figuren nauwelijks te ontdekken.

Dubbelzinnige Hoekvensterkooi met grijze Papegaai, Jos de Mey, 1987, acryl op doek, 60 x 50 cm, collectie Jan M. Broeders.

Pas na een tweede of een derde blik op het schilderij valt het vreemd aandoende perspectief op. Onder de titel “Aussichtsreich” is in een retrospectief het werk van Jos de Mey tot en met 5 juli 2015 te bewonderen in het Cultuurhuis BASF Schwarzheide (D). In het kader van de viering van 150 jaar BASF heeft het internationaal werkende bedrijf in haar cultuurhuis op de vestiging Schwarzheide ruimte geboden voor deze overzichtstentoonstelling met 100 werken uit collecties van privéverzamelaars en de familie De Mey. Voor de jeugd is er een speciale ruimte ingericht om uitgebreid kennis te maken met het fenomeen van de optische illusie en andere fenomenale visuele verschijnselen.

Jeugdigen worden aan het werk gezet om zelf te experimenteren met onmogelijke figuren, illusies en anamorfosen. Bij de omvangrijke expositie hoort een prachtige catalogus. Gelijktijdig met de expositie Jos de Mey toont BASF een serie bijzondere kleurenfoto’s gemaakt door de Berlijnse fotograaf Markus Studtmann, die hij maakte op het terrein van het chemische bedrijf. Ook deze foto’s zijn in de catalogus opgenomen. De catalogus is te koop bij de redactie van de nieuwsbrief Optische Fenomenen.

ISBN 978-3-942694-17-9, “Jos de Mey. Aussichtsreich”, Anne Bachmann, BASF Schwarzheide, 2015, 120 pagina’s.

Kulturhaus der BASF Schwarzheide, Schipkauer Straße 1, D-01987 Schwarzheide, www.basf-schwarzheide.de/kultur.