Optische illusies om te zien en te ervaren

Met een wetenschappelijke knipoog heeft auteur Al Seckel een stevig gevuld kijk- en doeboek samengesteld. Een boek met optische verschijnselen als illusies, verwisselingen, omkeer- en dubbelzinnige beelden, nabeelden, onmogelijke figuren, stereogrammen, anamorfosen en vele voorbeelden van de zogenoemde op-art. Onbewust of bewust aangebrachte misleidingen in tekeningen, schilderijen, grafisch werk of in andere vormen van kunst zorgen al vele eeuwen voor opwinding, illusie en verbazing tijdens het visuele proces van zien, waarnemen en herkennen.

Optical Illusions: the science of visual perception

Aanvankelijk ontstond dit gegoochel met misleidende beelden volkomen bij toeval. Maar al snel werd dit visuele verschijnsel onderdeel van onderzoek en wetenschap en schreven auteurs en wetenschappers boeken en andere publicaties, waarin zij de lezers lieten kennismaken met de achtergronden en de verklaringen van optische illusies en de vele andere vormen van optisch bedrog. Inmiddels hebben kunstenaars op basis van eenvoudige vormen van optisch bedrog reeksen van tekeningen en schilderijen vervaardigd.

Telkens is de kijker bezig om de werkelijkheid en de illusie van elkaar te scheiden, om dan maar weer te ontdekken dat de waarneming niet geeft wat het lijkt te zijn. In het nieuwe boek laat de auteur de kijker ook nu weer kennismaken met een ruim aanbod aan afbeeldingen met veel bedrog en verbazing. In een inleiding maakt de lezer kennis met het veel gewaardeerde verschijnsel en de vele vormen waarin het bedrog of de illusie kunnen voorkomen. Dankzij het grote formaat waarop de plaatjes in kleur zijn afgedrukt, de bijbehorende vragen en veelal korte toelichtingen is ook dit boek weer een aanwinst voor de persoonlijke verzameling boeken met het thema optische illusies.

Het nieuwe boek eindigt met een compacte bespreking van elk getoond plaatje. De lezer krijgt daardoor extra inzicht in de specifieke werking van optische illusies en heeft door de verkleinde afdrukken al snel een beeld van het ruime aanbod. Ook nu is het weer genieten van de kunstwerken van Jos de Mey, Sandro
Del-Prete, István Orosz, Oscar Reutersvärd, Akiyoshi Kitaoka, Roger Shepard en Octavio Ocampo. Op de omslag van het boek is een voorbeeld van een illusie afgebeeld waarin een sterk bewegend effect ontstaat bij het aanschouwen van de voorstelling.

ISBN 978 1 55407 151 7, “Optical Illusions: the science of visual perception”, Al Seckel, Firefly Books, 2006, 312 pagina’s.