Optische instrumenten brengen aarde in beeld

Ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van de Nederlandse Commissie voor Geodesie (NCG) verscheen een boek over Geodesie. Het vakgebied Geodesie is een wetenschap waarmee de mens met behulp van optische instrumenten de plaatsbepaling op aarde meet. Bijna elke Nederlander komt wel eens in aanraking met (toegepaste) geodesie. Bij het plannen van een route maak je gebruik op door geodetische kennis gebaseerde landkaarten.

Geodesie: De aarde verdeeld en verbeeld, berekend en getekend

Wie een huis koopt krijgt met het Kadaster te maken, een database van juridisch-geodetische gegevens. Als je voor droge voeten afhankelijk bent van dijken besef je hoe belangrijk nauwkeurige hoogtemeting is. Ook bij de bouw van moderne infrastructurele kunstwerken als circulatiepleinen of ondergrondse tunnels worden moderne geodetische kennis en optische en lasermeettechnieken ingezet.

Het boek beschrijft op een interessante wijze de ontwikkelingen van het vak Geodesie en het praktische gebruik ervan en laat de lezer kennismaken met verschillende optische apparaten. Bekende optische instrumenten zijn de “Hollandse Cirkel”, een door J.Pzn. Dou uitgevonden hoekmeetinstrument, de “Theodoliet”, de opvolger van het uit de oudheid stammende instrument astrolabium en de “Jacobsstaf”, die dateert uit het begin van de zestiende eeuw en gebruikt werd om de hoogte van hemellichamen vast te stellen.

De auteurs beschrijven in zeven hoofdstukken vele aspecten van dit boeiende vak en laten via interviews ook personen uit het veld een beeld schetsen van praktische toepassingen. Vanzelfsprekend is er aandacht voor de moderne meettechnieken, die onder andere gebruikmaken van 3D-GIS, stereoscopie, GPS (Global Positioning System) en Virtual Reality. Het duidelijk en overzichtelijk geschreven boek is een aanwinst voor het vakgebied Geodesie en hoort thuis in de bibliotheek van geïnteresseerden in de vele praktische toepassingen van moderne optische meettechnieken.

ISBN 90 5730 295 0, “Geodesie: De aarde verdeeld en verbeeld, berekend en getekend”, Eric Berkers e.a., Walburg Pers, 2004, 204 pagina’s.