Rorschach was zelf niet zo enthousiast over zijn testen

Op basis van ongepubliceerde brieven, dagboeken en tot nu toe onbekende interviews vertelt de bekroonde New Yorkse schrijver Damion Searls voor het eerst het verhaal van kunstenaar en psychiater Hermann Rorschach (1884-1922) en zijn beroemde en emblematische inktvlektest. Rorschach, een leerling van Carl G. Jung, werkte als psychiater in een Zwitserse kliniek, maar had ook belangstelling voor de kunst van zijn tijd. Hij was er tevens van overtuigd dat wat onze interesse heeft niet bepaald wordt door wat we zeggen, maar door wat we zien.

Im Auge des Betrachters

Op basis van deze aanname ontwikkelde hij in 1917 een visuele test: een serie van tien zorgvuldig ontworpen inktvlekafbeeldingen om de persoonlijkheid van de kijkers te onderzoeken. Rorschach overleed op slechts 37-jarige leeftijd. Hij heeft de wereldwijde triomf van zijn test niet meer mogen meemaken. Na Pearl Harbor werd de Rorschachtest ingevoerd als geschiktheidstest voor het Amerikaanse leger en werd deze gebruikt tijdens de processen van Neurenberg en in de jungle van Vietnam.

Het wordt nog steeds in veel landen gebruikt, zij het met enige controverse. Ook cultureel heeft de test zijn sporen nagelaten: of het nu gaat om reclame, een Hollywoodfilm of Andy Warhol: niemand kan nu de Rorschachtest ontlopen. Het boek biedt een beschrijving over de inktvlekkentest, een reeks foto’s uit het familiealbum en een kleurrijk beeld van Rorschach’s werk en de inktvlekken.

ISBN 978-3-442-77337-4, “Im Auge des Betrachters”, Damion Searls, btb Verlag, 2023, 607 pagina’s.