Ruimtelijke vormen bij zien en waarnemen

Een congres in de York Universiteit in het Canadese Ontario heeft een fraaie wetenschappelijke uitgave opgeleverd over het thema “Zien van ruimtelijke objecten en vormen”. Het congres “York Vision Conference” vond plaats ter ere van de wetenschappelijke bijdragen aan het vakgebied van de visuele perceptie door David Martin Regan. De lezingen zijn bewerkt en gebundeld in het nieuwe studieboek “Seeing Spatial Form”. Aan de inhoud werkten wetenschappers uit het omvangrijke vakgebied mee.

Seeing Spatial Form

De inhoud in het boek is verdeeld in de vijf secties Zien van vormen, Beweging en kleur, Oogbewegingen en Neurofysiologie van het ruimtelijk zien. De vijfde sectie geeft een beeld over de stand van zaken in het onderzoek naar feiten en achtergronden van het kijken met slechts één oog. De samenstellers van dit studieboek geven een inleiding over het ruimtelijk zien en refereren aan het sportieve leven en boeiende werk van David Regan door onder andere een portret dat Nick Wade van hem samenstelde.

Een CD-ROM bevat kleurenillustraties, presentaties en demonstraties op video, die aanvulling geven op de behandelde onderwerpen. Ook bevat de CD-ROM zijn interessante voordracht tijdens het congres.
In het eerste artikel behandelen drie auteurs de bijzonderheden bij het zien en kijken naar het geschilderde beeld. Vanuit de historische ontwikkelingen blijkt vooral het stereoscopische zien bij te dragen aan het verklaren en het bewijzen van de invloed van de hoek van de kijkrichting naar het object en de dieptewaarneming.

Het tweede hoofdstuk gaat over de geometrie van het ruimtelijk zien, waarbij het werk van Hermann von Helmholtz van veel belang is voor de verklaringen ervan. Ruimtelijke vormen zijn in principe onafscheidelijk verbonden met het driedimensionaal zien en waarnemen. De auteur bespreekt dit verschijnsel aan de hand van de figuren van Schumann en Kanizsa. Experimenten met bewegende zwarte en witte lijnen geven verrassende optische effecten. Voor het begrijpen van de vele bewijzen is kennis van de hogere wiskunde noodzakelijk. Elk hoofdstuk sluit af met een lijst met aanvullende literatuur. Het boek sluit met een auteurs- en trefwoordenlijst. De inhoud maakt dit studieboek bijzonder geschikt voor gebruik aan universiteiten en hogescholen met de opleidingen Psychologie en Perceptie.

ISBN 0 19 517288 4, “Seeing Spatial Form”, Michael R.M. Jenkin en Laurence R. Harris, Oxford University Press, 2006, 439 pagina’s + CD-ROM.