Surrealistische fotobeelden

Als eerste onderdeel van de grootste avantgardistische bewegingen in de 20e eeuw koos het surrealisme voor gebruik van het medium fotografie als uitdrukkingsvorm van schepping en realistische beeldkunst. Aan de start van het surrealisme in 1924 in Parijs nam ook fotograaf J. A. Boiffard deel. In zijn gezelschap bevonden zich tevens de fotografen Man Ray en Eli Lotar. Later sloten zich ook aan de fotografen Claude Cahun en Dora Maar. Zelfs de beeldende kunstenaars als René Magritte en Salvador Dalí maakten ook al snel gebruik van het jonge medium.

Begierde im Blick. Surrealistische Photographie

De fotografie leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling en waardering van het surrealisme als een kunststroming en droeg bij om de verlangende blik tot een kunstbeeld te verheffen. Met de fotografie was het eenvoudiger voor kunstenaars om experimentele scènes op te bouwen en om het resultaat ervan te beoordelen. Het medium gaf de kunstenaar tevens de mogelijkheid om te spelen met de werkelijkheid en realiteit van het zien en waarnemen, om daarmee een wezenlijke bijdrage te leveren aan de esthetische aspecten van het surrealistische.

De surrealisten gebruikten het nieuwe medium voor bijzondere en soms schokkende en scanderende beelden en het uitdrukken van lust en verlangen. Maar ook het gebruik in de specifieke pamfletten, boeken, reclamemiddelen, affiches en tijdschriften nam toe. In de tentoonstelling “Begierde im Blick” in de Hamburger Kunsthalle (tot en met 29 mei 2005) lieten de samenstellers een spannend overzicht zien van het gebruik van de fotografie in het surrealisme in de periode van 1924 tot 1939, dat zich beweegt tussen ironie, kunstzinnige grappen, verschrikking, schandalig en stuitend.

In de expositie waren foto’s opgenomen van onder andere René Magritte, Brassaï, Man Ray, Georges Hugnet, Claude Cahun en Dora Maar. Door de uitgever Hatje Cantz Verlag is een prachtig vormgegeven catalogus samengesteld en uitgegeven met alle surrealistische foto’s uit de expositie. In meerdere artikelen beschrijven toonaangevende auteurs over de vele verrassende aspecten van het realisme in de kunst. Ook bevat de catalogus meerdere reproducties van pagina’s uit de specifieke tijdschriften van het eerste uur. Tezamen met de vele grote afbeeldingen, de onderschriften en bijbehorende gegevens en een keuze uit beschikbare literatuur en catalogi geeft dit boek een veelzijdig beeld over de fotografie in het surrealisme.

ISBN 3 7757 1573 8, “Begierde im Blick. Surrealistische Photographie”, Uwe M. Schneede, Hatje Cantz Verlag, 2005, 224 pagina’s.