Tijdelijke karakter van de beeldbeweging in de kunst (1)

Kinetische kunst en bewegende beelden in de media zijn bekende fenomenen waarin de voortgang van de tijd een rol speelt bij zowel het werk zelf als bij toeschouwers. Kunstwerken waarin de voortschrijdende tijd een rol speelt zijn overigens sinds het midden van de 20e eeuw niet meer weg te denken in de moderne kunst. In de demoruimten op exposities, op de projectiedoeken, schermen of op het internet hebben bewegende beelden hun natuurlijke plaats ingenomen naast de klassieke beeldgenres en fotografie.

Zeitlichkeit und Geschichtlichkeit des bewegten Bildes in der Gegenwartskunst

Sinds de jaren negentig hebben film-, dia- en video-installaties de hedendaagse kunst gevormd. Een van de meest opvallende kenmerken is het werk met de verschillende temporele niveaus van het bewegende beeld in onder meer de ontwikkelingen binnen de beeldende kunst. Tijdelijkheid en historiciteit spelen een beslissende rol in kunstwerken en -uitingen van onder meer kunstenaars als Tacita Dean, Mark Lewis, Douglas Gordon en James Coleman. De tijd als picturaal fenomeen wordt hier door middel van esthetische praktijken zichtbaar en voelbaar gemaakt.

Door visuele strategieën zoals het manipuleren van de duur van de beelden, hun bewegingen, ritmes en dynamiek, wordt tegelijkertijd een specifieke historiciteit in de werken gerealiseerd. Zo ontstaan hybride kunstwerken tussen stilstand en beweging, tussen heden en geschiedenis. Het boek biedt gedetailleerde analyses en interpretaties van tal van sleutelwerken uit de afgelopen 25 jaar rond het werk van de genoemde kunstenaars en mede afgezet tegenover werk en invloeden van anderen.

De inhoud van dit studie- en referentieboek voor het kunstonderwijs en liefhebbers van de ontwikkelingen in de beeldcultuur, is een licht herziene en bewerkte versie van het proefschrift van de auteur. Haar onderwerp reflecteert een gebied binnen de hedendaagse kunst dat bijzonder goed vertegenwoordigd was in de begin jaren negentig van de vorige eeuw en het bijbehorende intensieve onderzoek van het temporele en historische niveau van technisch gerealiseerde beelden. (Wordt vervolgd).

ISBN 978-3-7705-6617-4, “Zeitlichkeit und Geschichtlichkeit des bewegten Bildes in der Gegenwartskunst”, Nina Steinmüller, Wilhelm Fink Verlag, 2021, 263 pagina’s.