Veel kleurigheid in de klassieke oudheid

In het zeer instructieve en kunstzinnige boek “Kleur! bij Grieken en Etrusken” wordt op een uiterst boeiende wijze ingegaan op de bonte verscheidenheid van de Griekse en Etruskische oudheid. Specialisten uit de archeologie schrijven over de ontdekking van kleur op antieke beelden, resultaten uit het onderzoek naar het gebruik van kleur in de oudheid en over de veelal kitscherige kleuren op Grieks aardewerk. De klassieke oudheid blijkt veel kleuriger te zijn geweest dan tot nu toe werd aangenomen.

Kleur! bij Grieken en Etrusken

Grote marmeren beelden waren bont geschilderd in de kleuren rood, blauw, groen en geel. Ook terracotta beeldjes en Grieks aardewerk waren beschilderd met kleuren die de hedendaagse beschouwers verbaasd doen staan. Een van de meest aansprekende resultaten van dat onderzoek is de reconstructie van een aantal beschilderde Griekse beelden uit de vijfde eeuw voor Christus die de Griekse tempel op het eiland Aegina sierde. En ook die tonen aan dat niet alleen de Etrusken, maar zeker ook de Grieken het gekleurd bont maakten.

De gelijknamige tentoonstelling in het Allard Pierson Museum Amsterdam bood bezoekers een uitstekend beeld over het kleurgebruik in klassieke kunstwerken. Na de grootschalige opgravingen in Griekenland en Zuid-Italë werd al snel duidelijk dat kleur ook in de oudheid zeer belangrijk is geweest. Dankzij onderzoek en wetenschappelijke studies naar het toepassen van polychrome beschildering werden de rijke vondsten beschreven en in beeld gebracht in publicaties. In enige tientallen hoofdstukken beschrijven deskundigen de methoden en vondsten van het gebruik van kleuren op de vaak kleine beeldjes. Voor het onderzoek zijn meerdere technieken en methoden met succes gebruikt.

Bij zijn onderzoek naar polychromie van beelden gebruikte de auteur erkende methoden uit het gebied van de restauratietechnieken. Enkele toegepaste technieken zijn die van het microscopisch onderzoek, strijklicht, pigmentanalyse, UV-fluorescentie en UV-reflectie. Met de resultaten was het mogelijk om fascinerende reconstructies te realiseren. De kleurenreconstructies zijn verbluffend en geraffineerd. Kleur en het gebruik ervan is op een leerzame en uitnodigende wijze behandeld. Het boek geeft zelfs inzage in het oplossen van het eeuwige raadsel van de “Peplos Korè” op de Akropolis in Athene. Dankzij de vele modellen kregen onderzoekers een beeld van de schoonheid van kleurpatronen en het beschilderen van gebruiksvoorwerpen en personen. Zo is ook de goddelijke wereld van kleurgebruik op tempeldaken diepgaand onderzocht met behulp van moderne computerprogramma’s en 3D virtualisaties. Het prachtige boek is voor elke liefhebber van kleur boeiend van het begin tot het eind.

ISBN 90 400 9143 9, “Kleur! bij Grieken en Etrusken”, Vonzenz Brinkmann, Herman Brijder, e.a., Waanders Uitgevers, 2006, 208 pagina’s.