Visuele bewegingen in een historisch beeldperspectief

Visuele waarneming is niet louter een registratie van de buitenwereld van wat wij via onze ogen opnemen en automatisch doorsturen voor verwerking naar ons innerlijke bewustzijn. Zien en waarnemen is een continu proces van registreren, vergelijken, vertalen, interpreteren, herkennen, bewerken en het definitief vaststellen van bewegende en stilstaande beelden.

Vision in Motion - Streams of Sensation and Configurations of Time

Het visuele systeem is in staat om zeer snel te schakelen tussen bekende en onbekende beelden en kan ons snel informeren dat in de waargenomen beelden een vorm van optisch bedrog aanwezig is. Vele wetenschappers als psychologen, fysiologen, neurologen, oogheelkundigen en filosofen hebben hun kennis en ervaringen al met ons gedeeld en velen werken nog dagelijks aan het doorgronden van de geheimen en merkwaardigheden in ons visuele systeem.

Onder redactie van auteur en wetenschapper Michael F. Zimmermann droegen tientallen deskundigen bij aan de uiterst aantrekkelijke inhoud van het referentieboek Vision in Motion. Het geheel is een uitstekend studieboek voor docenten en studenten kunst, multimedia en beeldtechniek op hogescholen en universiteiten geworden. Ook geïnteresseerden in de ontwikkelingen van de beeldtechnieken en het gebruik ervan in de kunst, cultuur en techniek vinden een schat aan informatie, wetenswaardigheden en aanzetten voor verdere studie en onderzoek in de beeldcultuur.

Door de verschillende achtergronden van de deskundigen is er een unieke inhoud en diversiteit ontstaan met een brede benadering van onze visuele waarneming. De lezer vindt informatie over het baanbrekende werk van onder andere Johann Wolfgang von Goethe, Hermann von Helmholtz, Marcel Duchamp, Paul Cézanne, Edgar Degas, Sigmund Freud, Raoul Hausmann, Hugo Münsterberg, André Breton en vele andere kunstenaars en wetenschappers.

Door de bundeling van nieuwe kennis en ervaringen uit experimenten en praktische observaties van de fysiologie van de zintuigen biedt de uitgave nieuwe feiten en ontwikkelingen in het zien als een mentaal proces en een cognitieve activiteit. Om de stroom van voortdurend op ons afkomende sensaties te kunnen begrijpen worden deze sensaties verdeeld in plaatjes.

De rotoreliefs (1935) van Marcel Duchamp droegen bij aan de voortgang van onderzoek naar Vision in Motion.

Al in de 19e eeuw was al bekend dat de visuele waarneming werd gevormd door een geordende stroom van afzonderlijke beelden om een vloeiend verloop van beelden te realiseren. Veel artikelen beschrijven dan ook het ontstaan van het bewegend beeld van de vroege geschiedenis van illustraties van planten tot en met moderne cinema.

Alles is kritisch benaderd en vanuit meerdere gezichtspunten en ervaringen belicht. Het studieboek is daartoe verdeeld in zes secties met specifieke onderwerpen uit de wereld van zien en waarnemen. Met zijn stevige inleiding geeft de samensteller van het boek een voorbereidend beeld van wat ons te wachten staat in de afzonderlijke bijdragen binnen de secties: een boeiende variëteit aan verzamelde kennis en ervaringen over het zien van bewegend beeld.

Uit de veelheid van het aanbod geven wij de lezers informatie over enkele aantrekkelijke onderwerpen. De eerste rijdende trein in de 19e eeuw heeft kunstenaars en uitvinders van de bewegende film geïnspireerd tot mooie kunstwerken en de eerste officiële filmvertoning in 1895 in Parijs. Er werd veel geëxperimenteerd met het verschijnsel van de nabeelden, onder andere door Plateau en Duchamp. Een prachtig informatief boek van grote waarde.

ISBN 978-3-03734-522-1, “Vision in Motion - Streams of Sensation and Configurations of Time”, Michael F. Zimmermann, The University of Chicago Press, 2016, 656 pagina’s.