Vrouwen in de kunstuitingen van Otto Dix en tijdgenoten (2)

Het uitgangspunt is het schilderij van de ‘Zeven hoofdzonden’ uit 1933, in de context van het groeiende en het onvoorspelbare gedrag van het pas aangetreden regiem. De arbeidersjongen Otto Dix uit Gera was een ja-knikker en een hartstochtelijke aanhanger van sensualiteit. Otto Dix doceerde sinds de zomer van 1927 aan de kunstacademie van Dresden. Dix bevestigde die typering in een brief aan Werner Haftmann in 1930/32.

An die Schönheit Otto Dix

Otto Dix had een hekel aan schilders die de zichtbare werkelijkheid onderwaardeerden, omdat ze daarmee - in de geest van de filosofie van Friedrich Nietzsche - de waarde van het leven onder waardeerden. Al vóór de oorlog van 1914-1918 lazen de jonge Otto Dix en zijn vrienden in plaats van Arthur Schopenhauer de beschouwingen van de levensbevestigende filosoof Nietzsche, die Schopenhauers pessimisme overwonnen had en zag in de kunst de tegenkracht tegen de wil om het leven te ontkennen, namelijk het antinihilisme bij uitstek.

Bijzonder in het oeuvre van Dix zijn de oorlogsvoorstellingen in de cyclus van 50 etsen die Dix samen met galeriehouder Karl Nierendorf maakte voor het anti-oorlogsjaar 1924, waarmee hij de protocollen van de ‘hel’ van zijn tijd als een spiegel voorhield. Dit zijn de belangrijkste afbeeldingen van een oorlog in de kunst van de 20e eeuw. Een originele set bevindt zich in de Historial de la Grande Guerre in Péronne.

Ter gelegenheid van de herdenking van de 50e dag van het overlijden van Otto Dix verscheen een herdenkingspostzegel met een zelfportret als een detail uit het schilderij “An die Schönheit” uit 1922. Het originele schilderij maakt deel uit van de kunstverzameling van het Von der Heydt Museum in Wuppertal.

In tegenstelling tot wat tegenwoordig wordt gedacht, was Otto Dix zeker niet alleen een voorvechter van de zogenaamde ‘Nieuwe Zakelijkheid’, die overigens weer in de mode is, maar in het grootste deel van zijn artistieke werk overtrof en verruimde hij de eenvoudige en gladde vormen ervan op een vaardige en sarcastische manier in zijn figuurstukken, portretten en vrouwelijke naakten met de principes van het kritisch verisme. De lezer maakt kennis met een schat aan afbeeldingen uit het oeuvre en krijgt ook een beeld van de schilder door de vele foto’s van hem.

ISBN 978-3-7319-1421-1, “An die Schönheit Otto Dix”, Dietrich Schubert, Michael Imhof Verlag, 2024, 463 pagina’s, € 49,95.