Wetenschappelijk werk van Hermann von Helmholtz

In de geschiedenis van de wetenschap wordt de Duitse geleerde Hermann von Helmholtz (1821-1894) beschouwd als één van de laatste universeel geleerden. Hij werd geboren op 31 augustus 1821 in Potsdam en overleed op 8 september 1894 in Berlijn-Charlottenburg. In het jaar 2019 wordt herdacht dat deze bijzondere geleerde 125 jaar geleden overleed. Vanuit de waardevolle brochure, die uitkwam ter gelegenheid van de jubileum expositie, ter viering van zijn 175e geboortedag in het Deutsches Museum Bonn, geven wij een beeld uit zijn leven en vooral uit zijn wetenschappelijke nalatenschap.

Hermann von Helmholtz - Klassiker an der Epochenwende

Het wetenschappelijke werkgebied van Hermann von Helmholtz liep van de geneeskunde via de natuurkunde en wiskunde over naar de psychologie, muziek en filosofie. Hij bepaalde als eerste de golflengte van het ultraviolette licht en berekende “drie-componenten-kleurentheorie” van toen kreeg een belangrijke betekenis bij de ontwikkeling van de kleurentelevisie. Hij is wereldberoemd geworden als de uitvinder van de oogspiegel voor gebruik in het oogheelkundig onderzoek. Zijn academische studie rondde hij af als militairarts en zijn academische loopbaan startte in 1894 met professoraten in Königsberg, Heidelberg en Bonn.

In datzelfde jaar trouwde hij zijn bruid Olga von Welten. In 1871 keerde hij als een beroemd geworden wetenschapper terug naar Berlijn. Hij bekleedde daarna diverse topfuncties in de wetenschap. In zijn periode in Bonn verscheen het eerste deel van zijn leerboek “Handboek voor de fysiologische optica”. Ook op het gebied van de muziek publiceerde hij verhandelingen. In 1858 volgt een benoeming als professor voor fysiologie aan de universiteit van Heidelberg en werden chemicus Robert Bunsen en Gustav Kirchhoff zijn collega’s. In 1859 treft hem enkele droevige tegenslagen, namelijk het overlijden van zijn vader en zijn vrouw. In 1861 is er een huwelijk met Anna von Mohl en ze krijgen drie kinderen.

Brochure Hermann von Helmholtz als catalogus van een expositie in het Duitse Museum Bonn en een postzegel die verscheen ter gelegenheid van de 150e geboortedag van de wetenschapper. Postzegels geven maatgerichte informatie over de geschiedenis en praktische ontwikkelingen in de oogheelkunde en de diagnostiek.

Door een later huwelijk van zijn dochter Ellen ontstaat er een verbinding met de familie Siemens. Zijn werk richt zich in die periode op fysiologisch onderzoek. In 1871 vertrekt hij met zijn gezin naar Berlijn en krijgt een prominente aanstelling aan de universiteit van Berlijn. Hij leidt een luxes leven en geniet van zijn beroemdheid. In het jaar 1883 wordt hij verheven in de adelstand en mag zich Von Helmholtz noemen. De catalogus brengt nog een overzicht van zijn betekenis voor de fysiologie, de natuurkunde en filosofie en van zijn werk als hoogleraar en manager van het wetenschappelijk instituut in Berlijn.

ISBN 3-924183-96-1, “Hermann von Helmholtz - Klassiker an der Epochenwende”, Eberhard Gockel, red., Deutsches Museum Bonn, 1996, 28 pagina’s.